%0 Journal Article %T ارزیابی اثرات کم‌آبیاری بر کارآیی مصرف آب و برخی شاخص‌های رشد سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.)، در حضور کودهای زیستی %J مجله تولید گیاهان زراعی %I دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان %Z 2008-739X %A نعمتی, احمد %A ابوطالبیان, محمدعلی %A چائی چی, مهرداد %D 2022 %\ 06/22/2022 %V 15 %N 2 %P 75-97 %! ارزیابی اثرات کم‌آبیاری بر کارآیی مصرف آب و برخی شاخص‌های رشد سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.)، در حضور کودهای زیستی %K بیوفسفات %K تشت تبخیر %K تنش خشکی %K سطح برگ %K قارچ مایکوریزا %R 10.22069/ejcp.2022.19462.2449 %X سابقه و هدف: سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.)، بعد از برنج و گندم از نظر میزان مصرف، سومین محصول مهم در جهان است. این محصول برای دستیابی به رشد مناسب و در نهایت عملکرد قابل قبول به آبیاری مطلوب نیاز دارد. با توجه به شرایط اقلیمی ایران، مطالعه اثرات کم‌آبیاری و بررسی روش‌های افزایش مقاومت سیب زمینی به کم آبی ضرورت دارد، که به این منظور بررسی عملکرد، کارآیی مصرف آب و برخی شاخص‌های فیزیولوژیک رشد تحت تاثیر کودهای زیستی تحت شرایط کم‌آبی مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: به منظور بررسی اثر کم‌آبیاری و کودهای زیستی بر عملکرد غده، شاخص‌های فیزیولوژیک و کارآیی مصرف آب سیب زمینی در دو سال زراعی 1398 و 1399، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اجرا شد. در هر سال تیمارهای آزمایش شامل دور آبیاری در چهار سطح (آبیاری پس از 70، 90، 110 و 130 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A) و کود زیستی بود که در شش سطح شامل بیوفسفات، میکوریزا Glomus mossea، میکوریزا Glomus fasciculotum، ترکیب بیوفسفات + میکوریزا G.mossea، ترکیب بیوفسفات + میکوریزا G. fasciculotum و شاهد به بصورت فاکتوریل اجرا شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که افزایش تنش خشکی سبب کاهش عملکرد گردید ولی کاربرد کودهای زیستی منجر به بهبود اثرات سوء تنش خشکی شد. بر اساس نتایج، تنش خشکی 130 میلی‌متر تبخیر نسبت به تیمار 70 میلی‌متر تبخیر (شاهد)، منجر به کاهش صفاتی مانند عملکرد و سطح برگ شد که این کاهش به ترتیب برابر با 79/46 و 81/46 درصد بود. نتایج مربوط به عملکرد سیب‌زمینی نشان داد که استفاده از کودهای زیستی G. mossea، G. fasciculotum و بیوفسفات بیشترین تاثیر را بر روی صفات عملکرد غده و شاخص سطح برگ داشت. بهبود عملکرد غده در شرایط تنش خشکی شدید برای کودهای زیستی: گلوموس موسه‌آ، گلوموس فاسیکولاتوم، بیوفسفات، ترکیب باکتری بیوفسفات و گلوموس موسه‌آ و ترکیب باکتری بیوفسفات و گلوموس فاسیکولاتوم نسبت به تیمار شاهد به‌ترتیب برابر بود با 65/38، 41/37، 63/32، 11/20 و 91/12 درصد بود. نتایج نشان داد که کاربرد کود زیستی گلوموس فاسیکولاتوم و موسه‌آ در تیمار تنش شدید خشکی به‌ترتیب منجر به تعدیل اثرات تنش به مقدار 36/36 و 30 درصد نسبت به عدم استفاده از کود زیستی شد. کاربرد کودهای زیستی در تمام تیمارهای آبیاری، اثر سوء ناشی از تنش خشکی را در شاخص کارآیی مصرف آب تعدیل نمود. استفاده از کودهای زیستی گلوموس موسه‌آ، فاسیکولاتوم و بیوفسفات منجر به افزایش شاخص کارآیی مصرف آب در تیمار تنش خشکی شدید نسبت به تیمار شاهد به ترتیب به میزان 38/38، 6/36 و 87/30 درصد گردید.نتیجه‌گیری: بنابراین استفاده از کودهای زیستی میکوریزا گلوموس فاسیکولاتوم، گلوموس موسه‌آ و بیوفسفات به صورت جداگانه برای مناطقی که در طول فصل کشت سیب‌زمینی دچار تنش خشکی می‌شوند توصیه می‌گردد. %U https://ejcp.gau.ac.ir/article_6185_4b928ac07d2e7008f851bf81032ba4d0.pdf