%0 Journal Article %T ارزیابی شاخص‌های تحمل گندم نان به تنش رطوبتی %J مجله تولید گیاهان زراعی %I دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان %Z 2008-739X %D 2012 %\ 07/17/2012 %V 3 %N 3 %P 143-161 %! ارزیابی شاخص‌های تحمل گندم نان به تنش رطوبتی %R %X اصلاح و بهبود تحمل گندم به تنش‌های محیطی از جمله مهمترین هدف‌های اساسی اصلاح نباتات است و در بین تنش‌ها، تنش رطوبتی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده در تولید پایدار گندم به شمار می‌رود. به‌منظور بررسی تحمل به تنش رطوبتی ژنوتیپ‌های مختلف گندم، شاخص‌های تحمل 24 ژنوتیپ گندم نان، تحت شرایط بدون تنش رطوبتی، تنش رطوبتی بعد از گرده افشانی و تنش رطوبتی قبل از گرده‌افشانی در سه آزمایش جدا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آلاروق اردبیل مورد مقایسه قرار گرفتند. در ارزیابی تحمل و حساسیت ژنوتیپ‌های مورد مطالعه به تنش رطوبتی از شاخص‌های SSI (شاخص حساسیت به تنش)، MP (میانگین حسابی محصول‌دهی)، TOL (شاخص تحمل)، GMP (میانگین هندسی محصول‌دهی)، STI (شاخص تحمل به تنش)، K1STI ( STIتعدیل شده برای شرایط بدون تنش رطوبتی) و K2STI (STI تعدیل شده برای شرایط تنش رطوبتی) استفاده شد. ژنوتیپ‌های شماره 15 و 21 در کلیه شرایط آبیاری، عملکرد دانه بالاتر از میانگین داشتند. این دو ژنوتیپ با بالاترین مقدار STI، در نمودار بای پلات در ناحیه با پتانسیل تولید بالا و حساسیت به خشکی پایین قرار گرفتند. در مجموع در هر دو شرایط تنش رطوبتی ژنوتیپ شماره 15 با توجه به TOL و STI (درتنش رطوبتی قبل از گرده افشانی به‌ترتیب با 11/2 و 05/1 در تنش رطوبتی بعد از گرده افشانی به‌ترتیب با81/0 و 28/1) از تحمل به تنش و عملکرد بالایی برخودار بود. نتایج حاصله از نمودار چند متغیره بای پلات و همبستگی شاخص‌ها با عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش رطوبتی نشان داد، شاخص‌های MP، GMP و STI نسبت به سایر شاخص‌ها در پیش‌بینی عملکرد از اهمیت بالائی برخوردار می‌باشند و با این شاخص‌ها می‌توان ژنوتیپ‌های متحمل را بهتر گزینش نمود. همچنین شاخص‌های K1STI و K2STI همراه با شاخص STI از شاخص‌های مهم انتخاب رقم برای شرایط مناسب و تنش می‌باشند. %U https://ejcp.gau.ac.ir/article_288_2e55b59f9f2dfb6d1c966bb399be8b02.pdf