بررسی اثرات سر زنی بر کمیت و کیفیت سیلی‌مارین توده‌های بومی گیاه دارویی خار مریم (Silybum marianum, L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

گیاه دارویی خار مریم برای درمان و پیشگیری از بیماری‌های کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیشترین مشکلات در برداشت محصول این گیاه داشتن ارتفاع زیاد در شرایط مناسب رشد و ریزش دانه است. بدین منظور در آزمایشی اثر تیمار سرزنی در سه سطح (شاهد، سر زنی در مرحله 7 برگی و سرزنی در مرحله ظهور کاپیتول) و توده‌های محلی خار مریم (گل بنفش اصفهان، گل سفید اهواز و گل بنفش اهواز) بر میزان سیلی‌مارین، سیلی‌بین، ایزوسیلی‌بین، سیلی‌کریستین، سیلی‌دیانین، تاکسی‌فولین، عملکرد دانه، ارتفاع گیاه و تعداد روزها تا گلدهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین انجام شد. نتایج نشان داد که سر‌زنی و توده‌های محلی اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه ندارند. سرزنی به‌طور معنی‌داری باعث کاهش ارتفاع گیاه گردید ولی بین توده‌ها اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. سر زنی از طریق ایجاد تنش و نیز تاخیر در گلدهی و همزمانی پر شدن دانه با گرمای بالا باعث افزایش مواد مؤثر دارویی گردید. تفاوت میزان مواد مؤثر دارویی در میان توده‌ها بسیار مشخص بود. در توده اصفهان به‌ترتیب میزان سیلی‌مارین 81/2 و 09/2، سیلی‌کریستین 30 /2 و 64/4 و ایزوسیلی‌بین 63/3 و 90/4 برابر توده‌های گل سفید و گل بنفش اهواز بود. در توده گل سفید اهواز سیلی‌دیانین مشاهده نشد. میزان سیلی‌بین در توده گل بنفش اهواز به‌ترتیب 2 و 6 برابر توده‌های گل بنفش اصفهان و گل سفید اهواز بود. نتایج آزمایش نشان داد تیمار توده بسیار بیشتر از تیمار سر‌زنی بر میزان متابولیت‌های دارویی اثر داشت. توده اصفهان 26 روز دیررس‌تر از توده‌های اهواز بود.

عنوان مقاله [English]

Study of effects topping on qualitative and quantitative of Silymarin in native populations of Milk thistle (Silybum marianum, L.)

چکیده [English]

Milk thistle is used traditionally as a hepaprotective agent and supportive treatment of liver disorders. The most problems in Milk thistle harvest are tall height, seed shedding and being spinous. In this trial, effects of 3 native populations (p1: Isfahan violet flower, p 2: Ahvaz white flower and p3: Ahvaz violet flower) and 3 topping levels (t1:control, t2: topping in 7 leaves stage and t3: cutting back in first capitulum appearance stage) on qualitative and quantitative properties of Silymarin, Silybin, Isosilybin, Silychristin, Silydianin, Taxifolin , seed, tall height and days until blooming was studied. Experimental design was factorial and conducted as a randomized complete block design with 3 replications in experimental field of Ramin Agricultural and Natural Resources University (2006-2007). The results indicated that, seed yield in topping and native populations had not significant difference. Effect of topping on decrease of tall height was significant but populations was't. Topping moreover creation stress caused delay in blooming and synchrony seed filling with high heat, thereupon, thermal stress increased medicinal active substances. Amount of medicinal active substances among popoulations were very difference. In p1 amount of silymarin was 2.81 and 2.09, silychristin 2.30 and 4.64 and isosilybin 3.63 and 4.90 fold p2 and p3 respectively. P2 had not silydianin. Amount of silybin in p 3 was 2 and 6.09 fold of p1 and P2 respectively. The results showed that effects of populations on medicinal active substances were much more than topping. P1 was 26 days more serotine than p2 and p3.