بررسی اثر علف‌کش‌های دومنظوره بر برخی از شاخص‌های فیزیولوژیکی گندم در مراحل مختلف فنولوژی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی ‌اثر علف‌کش‌های‌ دومنظوره ‌بر تعدادی ‌از شاخص‌های ‌فیزیولوژیکی‌ گندم ‌در مراحل‌ مختلف‌ فنولوژی ‌این‌ گیاه زراعی، آزمایشی در سال ‌زراعی 87-1386 در شهرستان کردکوی‌ در استان گلستان در شرایط دیم انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو فاکتور و ‌4 ‌تکرار ‌انجام‌ شد.‌ فاکتور اول ‌نوع‌ علف‌کش‌ شامل: شوالیه (یدوسولفورون+مزوسولفورون)، آپیروس (سولفوسولفورون)، تاپیک+گرانستار (کلودینافوپ‌پروپارژیل+تری‌بنورون‌متیل)، آتلانتیس (یدوسولفورون+مزوسولفورون+مویان) و توتال (سولفوسولفورون+مت‌سولفورون) و فاکتوردوم مراحل مختلف فنولوژی گندم براساس تقسیم‌بندی زادوکس یعنی 2 تا 3 برگی گندم، پنجه‌زنی، گل‌دهی و رسیدگی فیزیولوژیکی بود. نتایج ‌نشان‌ داد که‌ علف‌کش‌های‌ مورد بررسی ‌در ‌بعضی ‌از‌ مراحل ‌فنولوژی گندم ‌اثر نامطلوبی بر عملکرد دانه، ارتفاع‌ و وزن خشک گندم ‌داشتند و در بعضی ‌موارد باعث ‌سوختگی ‌برگ‌ها شدند. مقایسه‌ میانگین نوع ‌علف‌کش و ‌مراحل فنولوژی گندم ‌و اثرات متقابل ‌این ‌دو فاکتور در بررسی‌ عملکرد دانه ‌نشان ‌داد که علف‌کش‌های ‌شوالیه، آپیروس، تاپیک+گرانستار، آتلانتیس و توتال ‌در مرحله 2 تا 3 برگی‌ گندم‌ باعث‌ کاهش‌ عملکرد دانه ‌شدند که‌ بیشترین‌ اثر کاهنده مربوط به علف‌کش شوالیه بود که تفاوت معنی‌داری ‌با سایر علف‌کش‌ها نیز نشان‌ داد.‌ بررسی‌ ارتفاع ‌بوته‌ گندم نشان داد که علف‌کش شوالیه در مرحله 2 تا 3 برگی باعث‌ بیشترین کاهش‌ این‌ صفت ‌شد. محاسبه ‌ضرایب‌ همبستگی ‌صفات مورد برر‌سی‌ نشان ‌داد که ‌عملکرد دانه با وزن ‌خشک ‌در هفته ‌چهارم ‌پس ‌از‌ سمپاشی، تعداد پنجه، ارتفاع‌ بوته، وزن ‌هزاردانه، تعداد دانه‌ در سنبله، طول سنبله، همبستگی ‌مثبت ‌و ‌معنی‌داری‌ در سطح 5 و 1 درصد و بیشترین همبستگی را با ارتفاع نشان داد.

عنوان مقاله [English]

Examination of dual purpose herbicides on some physiological indexes of wheat (Triticum aestivum L.) in different stages of phenology

چکیده [English]

In order to examination of dual purpose herbicides on some wheat physiological indexes in different stages of phenology of this corp, an experiment was conducted in 1386-1387, in kordkoy, Golestan province with dry farming condition. This study was performed as factorial in randomized complete block design with 2 factors and 4 replications. The first factor included the type of herbicides: Shovalee (iodosulfuron plus mesosulfuron), Apyrous (Sulfosulfuron), Topik plus Granstar (Tribenuron methyl plus Clodinafop propargyl), Atlantis (idosulfuron plus mesosulfuron plus Surfactant) and Total (Metsulfuron methyl plus Sulfosulfuron ) and the second factor was different stages of wheat phenology on the base of Zadoks division, that is: 2-3 leaf stages, tillering, flowering and physiological ripening of wheat. The results showed that tested herbicides had undesirable effect on seed yield, height and dry weight of wheat in some stages of phenology, and sometimes led to leaf burning. Average comparison of the herbicide type and the stages of wheat phenology, and interaction of these two factors in evaluation of seed yield showed that Shovalee, Apiruos,Topic+Granstar, Atlantis and Total herbicides decreased yield seed in 2-3 leaf stages of wheat, which the most decreasing effect was related to Shovalee that had a significant difference with other herbicides. Examination the height of wheat shrub showed that Shovalee had the most decreasing effect on this characteristic, in 2-3 leaf stages. Calculating the correlation coefficient of tested characteristics indicated that seed yield had a positive and significant correlation with dry weight, in fourth week after poisoning, and with the number of tillering, height of shrub, weight of 1000 grain weight, the number of seed in each spike, the length of spike in 1 and 5% level, and showed the most correlation coefficient with height.