اثر تاریخ کاشت بر اجزای عملکرد و عملکرد گیاه دارویی ماریتیغال (Silybum marianum) در شرایط آب و هوایی استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی

2 دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی گرگان- گروه زراعت

3 دانشیار دانشگاه گلستان-گروه زیست شناسی

4 دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت- دانشگاه علوم کشاورزی گرگان

چکیده

سابقه و هدف
ماریتیغال یا خارمریم Silybum marianum L.)) گیاهی دارویی از خانواده کاسنی است که از گذشته دور در درمان بیماری‌های کبدی استفاده ‌شده است. تاریخ کاشت مناسب این گیاه در استان گلستان تعیین نشده بود، بنابراین ضرورت مطالعه آن در استان وجود داشت. این گیاه بیشتر به عنوان علف‌هرز شناخته می‌شود، در حالی‌که به دلیل کاربرد ماده سیلی‌مارین موجود در بذر آن در تولید داروی ضد هپاتیت، امروزه اهمیت دارد. سیلی‌مارین، استخراج شده از گیاه ماریتیغال برای قرن‌ها به عنوان یک درمان طبیعی برای بیماری‌های کبد استفاده می‌شده است. هدف این آزمایش، تعیین تاریخ کاشت مناسب برای تولید دانه ماریتیغال به عنوان گیاه دارویی در استان گلستان اجرا شد.

مواد و روش‌ها
برای دستیابی به این هدف، آزمایشی در پنج تاریخ کاشت شامل چهار تاریخ از 10 مهرماه تا 10 دی‌ماه با فاصله 30 روز و یک تاریخ کاشت در 5 اسفند‌ماه در دو مکان مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان و مزرعه‌ای در علی‌آباد استان گلستان به صورت بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 1392-1391 اجرا شد. برای ثبت تغییرات مراحل مختلف نمو در هر کرت، تعداد 10 بوته انتخاب شد. پس از رسیدن به زمان رسیدگی با برداشت کاپیتول‌ها و جداسازی دانه‌ها عملکرد محاسبه شد. تعداد کاپیتول در بوته، تعداد دانه در کاپیتول، ارتفاع بوته در زمان برداشت، زمان کاشت تا برداشت در هر مکان و وزن هزار دانه اندازه‌گیری شدند. تجزیه واریانس داده‌ها در قالب تجزیه‌مرکب در مکان و مقایسات میانگین همراه با برش‌دهی در شرایط معنی‏دار شدن اثرات متقابل، انجام شد.

یافته‌ها و نتیجه گیری
نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. اثر مکان کشت بر تعداد کاپیتول در بوته، تعداد دانه در کاپیتول، روز تا گلدهی، روز تا برداشت و بر عملکرد دانه معنی‌دار شد درحالی‌که اثر مکان کشت بر وزن هزار دانه و ارتفاع بوته معنی‌دار نشد. اثر متقابل تاریخ و مکان کشت بر تعداد کاپیتول در بوته، تعداد دانه در کاپیتول، روز تا گلدهی، روز تا برداشت، و عملکرد دانه در سطح 1 درصد و ارتفاع بوته در سطح 5 درصد معنی‌دار شد. نتایج رگرسیون نشان داد که 93 درصد تغییرات عملکرد دانه به تعداد کاپیتول در بوته و تعداد دانه در کاپیتول وابسته می‌باشد. بیشترین میانگین عملکرد دانه در گرگان 9/1634 کیلو‌گرم در هکتار و در علی‌آباد 3/1920 کیلو‌گرم در هکتار بدست آمد. بر اساس نتایج می‌توان گیاه دارویی ماریتیغال را در تاریخ کاشت 10 آبان در شرایط آب و هوایی دو مکان آزمایش، به عنوان مناسب‌ترین تاریخ کاشت پیشنهاد کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of planting date on yield and yield components of Silybum marianum under Golestan climatic conditions

نویسنده [English]

  • Mohammad Dorri 1
چکیده [English]

Background and objectives:
Milk thistle (Silybum marianum), a medicinal plant of the Asteraceae family that have been used long time ago, in the treatment of liver disease. Sowing date of this plant has not been determined, therefore, this study was necessary. This plant was identified as a weed, This plant is identified as a weed, while silymarin in the seeds are used in the anti-hepatitis and it is an important medicinal plant today. Silymarin, derived from the milk thistle plant, Silybum marianum, has been used for centuries as a natural remedy for diseases of the liver. The aim of this study was to determine the suitable sowing date for seed production of milk thistle as a medicinal plant in Golestan province.

Materials and methods
In order to determine the effect of sowing date on seed yield of Silybum marianum as a medicinal plant, two experiments were carried out based on a randomized complete block design with four replications in the experimental field of plant production College of Agricultural and Natural Resources of Gorgan University and a farmer field in Aliabad. To record of different stages of development were selected 10 plants in each plot. Seed yield was measured after Ripening with Capitol harvesting. Capitol number per plant, number of seeds in the Capitol, plant height at harvest, sowing to harvesting time and 1000 seed weight were measured at each location. Analysis of variance was done using combined analysis method and mean comparisons were made along with slicing when interactions were significant. Five different sowing dates were considered from 2 Oct. to 31 Dec. with 30-day intervals and a separate sowing date on 24 February in both sites.

Results
Results showed that measured traits were significantly affected by sowing dates. Site effect was significantly influenced head number per plant, seed number per head, days to the flowering, to harvesting and seed yield. Also, results revealed that interacted effect of sowing date × site was significant on heads number per plant, seed number per heads, days to the flowering time and to harvesting, seed yield at 1% probability level and plant height at 5% probability level. The regression results showed that 93% of seed yield is dependent to heads per plant and number of seeds per head. The highest average seed yield in Gorgan and Aliabad was recorded 1634.9 kg h-1 and 1920.2 kg h-1 respectively.

Conclusion
Results suggested that milk thistle as a medicinal plant could be successfully grown on 1 Nov. as the best sowing time under Gorgan and Aliabad climatic conditions in the Golestan province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Combined Analysis
  • Seed yield
  • traits