مطالعه توارث کارایی مصرف آب گندم نان در شرایط تنش خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

کارایی مصرف آب رابطه مستقیمی با عملکرد دارد و در برنامه¬های به¬نژادی برای افزایش عملکرد گندم در نواحی تحت تاثیر تنش خشکی از این صفت استفاده شده است. با این وجود، اطلاعات کمی در مورد ژنتیک کارایی مصرف آب وجود دارد. در این پژوهش با استفاده از یک تلاقی نیمه دی¬آلل 8 والدی ژنتیک کارایی مصرف آب گندم مطالعه شد. والدین و نتاج F1 در شرایط تنش خشکی در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 4 تکرار کشت شد. و صفات آب مصرفی، وزن دانه، کارایی مصرف آب، طول ریشک، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت اندازه¬گیری شد. اثرات افزایشی و غالبیت به طور معنی¬داری در کنترل صفات نقش داشت. در صفات آب مصرفی، وزن دانه، کارایی مصرف آب، تعداد پنجه بارور، وزن هزار دانه و شاخص برداشت اثر غیرافزایشی نقش بیشتری داشت. بنابراین، برای به¬نژادی این صفات روش¬هایی مانند بالک، بالک تک بذر و دابل¬هاپلوئیدی مناسب است. در حالی که، در کنترل ژنتیکی طول ریشک و تعداد دانه در سنبله اثر افزایشی نقش پررنگ¬تری داشت و علاوه بر رو¬ش¬های ذکر شده می¬توان از روش¬های شجره¬ای و یا تلاقی¬برگشتی نیز استفاده¬ نمود. همبستگی بالا و معنی¬دار (**88/0=r) بین عملکرد دانه و کارایی مصرف آب نشان دهنده تاثیر قابل توجه این صفت بر عملکرد در شرایط تنش خشکی است. با توجه به این نتایج، گزینش برای افزایش کارایی مصرف آب باعث افزایش عملکرد در شرایط تنش خشکی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study the inheritance of water use efficiency in bread wheat (Triticum aestivum) under drought stress condition

نویسندگان [English]

  • a s 1
  • Roohollah Abdolshahi 2
چکیده [English]

Water use efficiency is positively correlated with grain yield, and being used for indirect selection of high wheat yield in drought prone environments. Yet little is known about genetic control of water use efficiency. In this research, a half diallel mating design was generated from crosses between 8 bread wheat to study the genetic of water use efficiency. Parents and F1 progenies were planted in drought stress condition in a randomized complete block design with four replications and water uptake, grain yield, water use efficiency, awn length, fertile tiller number, grains per spike, 1000-grain weight and harvest index were evaluated. Additive and dominant effects were significant for all traits. Non-additive variation was more important in genotypic disparity of water uptake, grain yield, water use efficiency, fertile tiller number, 1000-grain weight and harvest index. Accordingly, bulk, single seed descent and double-haploid methods are suggested in breeding program for these characters. Whereas, additive variation had imperative effect on genotypic variation of awn length and grains number per spike. Thus, despite of mentioned breeding methods, pedigree and backcross are recommended for these traits. Significant high correlation (r=0.88**) between grain yield and water use efficiency demonstrated the importance of water use efficiency in drought stress condition. Therefore, selection for higher water use efficiency would improve grain yield in drought stress condition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • inheritance
  • additive and non-additive effects
  • Drought tolerance