جمع‌آوری بذر و شناسایی مراکز تنوع ذخایر ژنتیکی جنس شبدر در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

این تحقیق به منظور حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع ژنتیکی جنس شبدر (Trifolium L.) انجام گردید. مجموعا تعداد 1333 توده شبدر از 32 گونه در 27 استان کشور برطبق دستورالعمل‌‌های استاندارد IPGRI جمع‌آوری شدند. مواد جمع‌آوری شده در دو شرایط میان مدت و بلند مدت در بانک ژن گیاهی ملی ایران حفاظت می‌شوند. آماره‌های تمایل به مرکز و پراکندگی 26 ویژ‌گی مکان‌ جمع‌آوری نمونه‌ها برآورد گردید. بیشترین تعداد جمع‌آوری شده به ترتیب با 214، 188 و 142 توده در  گونه‌‌های T. pratense L.،  T. repens L. و T. resupinatum L. جمع‌آوری شد. پراکنش گونه‌‌های جمع‌آوری شده از ارتفاع 21- متر در شهرستان نوشهر تا ارتفاع 2850 متری سطح دریا در [1]شهرستان‌های مرند و ارومیه تغییر داشت. نتایج نشان داد، چرای مفرط و تهدیدات طبیعی مهم‌ترین عوامل موثر در فرسایش ژنتیکی خویشاوندان وحشی  شبدر در کشور هستند. از طرفی در حال حاضر زراعت عامل موثری در فرسایش ژنتیکی توده‌‌های بومی این گیاه به دلیل تاکید اکثر کشاورزان بر حفظ و استفاده توده‌‌های بومی‌شان نمی‌باشد. نمونه‌‌های بسیار کمی از مناطقی با شوری متوسط تا بالا از گونه‌‌های شبدر قرمز، شبدر ایرانی و سفید جمع‌آوری شدند. بر اساس پراکنش گونه‌‌های شبدر، منطقه غرب و شمال غرب کشور به‌عنوان یکی از مراکز تنوع ژنتیکی اولیه شبدر در ایران مشخص گردید



*مسئول مکاتبه: rabbasim@yahoo.com

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Seed collection and centers of diversity of Trifolium genetic resources in Iran

چکیده [English]

This study was conducted in order to sustainable conservation and utilization of Trifolium genetic resources. A total of 1333 accessions of Trifolium under 32 species from 27 provinces were collected according to IPGRI descriptors. Collected germplasms are conserved in mid- and long-term conservation at National Plant Gene Bank of Iran. Statistical parameters of tendency to center and dispersion were estimated for 26 characters of samples collection site. The most collected germplasm related to T. pretense L., T. repens L. and T. resupinatum L. with 214, 188, and 142 accessions, respectively.  Altitude related distribution of collection sites were differed from -21 m in Noshahar to 2850 m in Orumieh and Marand. The results revealed that over grazing and natural erosion were as the most important factors resulted in genetic erosion of Trifolium genetic resources in Iran. Whereas agriculture was not an effective factor on genetic erosion of clover landraces, because the farmers prefere to conserve their landraces. A few numbers of T. pretense, T. repens and T. resupinatum accessions were collected from saline sites. Distribution of clover species showed that West and North-West of the country could be considered as primary centers of clover genetic diversity in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Center of genetic diversity
  • collection
  • Conservation
  • Trifolium