2024-03-28T19:33:02Z
https://ejcp.gau.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=141
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1391
5
3
ارزیابی ژنتیکی لاین های جو از نظر مقاومت طوقه به یخ زدگی و برخی ویژگی های فیزیولوژیکی
،
بهمنظور ارزیابی ژنتیکی 40 لاین جو از نظر مقاومت به یخزدگی براساس درصد بقای طوقه، یک آزمایش گلخانهای در قالب طرح کرتهای خرد شده با 2 تکرار اجرا شد. لاینهای جو در کرتهای فرعی و 5 سطح دما (8-، 11-، 13-، 15- و 17- درجه سانتیگراد) در کرتهای اصلی منظور شدند. افزون بر این در مورد صفات فیزیولوژیکی، که بعد از عادتدهی و قبل از اعمال دماهای یخزدگی اندازهگیری شدند، تجزیه دادهها بر مبنای طرح بلوکهای کامل تصادفی صورت گرفت. درصد زندهمانی در دماهای 15- و 17- درجه سانتیگراد صفر بود. تجزیه واریانس دادهها بر پایه طرح کرتهای خرد شده در دماهای 8-، 11- و 13- درجه سانتیگراد نشان داد که اثر دما، لاین و برهمکنش دما در لاین بر درصد بقای طوقه معنیدار است. اختلاف معنیداری نیز بین لاینهای مورد مطالعه از نظر LT50، درصد وزن خشک برگ، درصد وزن خشک طوقه، درصد آب برگ، درصد آب طوقه، درصد آب گیاهچه، اتلاف نسبی آب برگ و میزان پرولین در شرایط بعد از عادتدهی مشاهده شد. صفات LT50، درصد وزن خشک برگ، درصد آب برگ، درصد آب گیاهچه و میزان پرولین بعد از عادتدهی از وراثتپذیری بالایی برخوردار بودند و میزان پرولین بعد از عادتدهی بیشترین توان دوم ضریب تغییرات ژنتیکی را دارا بود. گروهبندی لاینها براساس LT50 و درصد زندهمانی در دماهای 8-، 11-، 13- و 15- درجه سانتیگراد، لاین 36 (رقم Schulyer) را بهعنوان لاین مقاومتر به یخزدگی طوقه و لاینهای 9 (با شجره (CI10117/Choyo..)/ Alger)، 31 (رقم ماکویی) و 15 (با شجره K-096M3) را بهعنوان لاینهای مطلوب از نظر مقاومت به یخزدگی طوقه و نیز بیشتر صفات فیزیولوژیکی تعیین کرد.
پرولین
جو
درصد زنده مانی طوقه
مقاومت به یخ زدگی
50
2012
05
23
1
21
https://ejcp.gau.ac.ir/article_1024_4cf3392023638f66861f6dc6d502e124.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1391
5
3
ارزیابی انتشار گازهای گلخانهای و پتانسیل گرمایش جهانی
ناشی از آن در تولید گندم در گرگان
پدیده تغییر اقلیم و گرم شدن جهانی توجه بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است. هدف از این پژوهش بررسی انتشار گازهای گلخانهای و پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) ناشی از آن در تولید گندم در گرگان بود. برای انجام این پژوهش ابتدا 6 مزرعه گندم در دو بخش شرقی و غربی گرگان انتخاب شدند. همه اعمال زراعی به 8 بخش تهیه زمین، کاشت، کوددهی، حفاظت گیاه، کنترل علفهای هرز، آبیاری، برداشت و حمل و نقل به کارخانه برای تحویل محصول تفکیک شدند و اطلاعات مربوط به روشهای تولیدی و مقادیر مختلف کاربرد نهادهها (ورودیها) برای 3 سال زراعی از 6 مزرعه گندم مورد بررسی و فهرستبرداری قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) ناشی از تولید گندم بین 923-268 کیلوگرم معادل 2CO در هکتار متغیر بود که معادل 5/271-8/103 کیلوگرم معادل 2CO بهازای هر تن گندم بود. در بین فعالیتهای مختلف زراعی، کود نیتروژن با میانگین 291 کیلوگرم معادل 2CO در هکتار بیشترین مقدار را از نظر گرمایش جهانی به خود اختصاص داد. مصرف سوخت برای انجام عملیات زراعی نیز با میانگین 213 کیلوگرم معادل 2CO در هکتار در جایگاه بعدی قرار گرفت. مقایسه با سایر نقاط جهان نشان داد که تولید گندم در گرگان به تولید گازهای گلخانهای زیادتر منجر میشود.
انتشار گازهای گلخانهای
تغییر اقلیم
گرم شدن کره زمین
گندم
2012
05
23
23
44
https://ejcp.gau.ac.ir/article_1025_eceb20ae70f9d6a7d9fd6a0fa1a27ec8.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1391
5
3
بررسی روابط صفات و تجزیه علیت در تودههای گلرنگ وحشی (Carthamus oxyacanthus) و لاینهای گلرنگ اهلی (C. tinctorius L.) در شرایط تنش و بدون تنش خشکی
بهمنظور بررسی همبستگی صفات، کشف روابط پنهانی حاکم بر آنها و تعیین مهمترین اجزای دخیل در توجیه تنوع عملکرد دانه در ژنوتیپهای گلرنگ اهلی و وحشی و تأثیر تنش رطوبتی بر این پارامترها، آزمایشی در سال 1387 در مزرعه دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا گردید. نتایج نشان داد که گونه وحشی در شرایط تنش عملکرد خود را تا حدود زیادی حفظ میکند. تحت شرایط عادی رطوبتی در ژنوتیپهای اهلی صفات تعداد دانه در طبق، روز تا گلدهی، وزن دانه در طبق و ارتفاع بوته بالاترین همبستگی مثبت را با عملکرد داشتند. همین روابط تحت شرایط تنش رطوبتی نیز صادق بود با این تفاوت که عملکرد دانه با تعداد دانه در طبق همبستگی نداشت. در ژنوتیپهای وحشی تحت شرایط بدون تنش رطوبتی عملکرد دانه با تعداد طبق در بوته و وزن دانه در طبق همبستگی مثبت دارا بود در حالیکه تحت شرایط تنش عملکرد دانه با ارتفاع، تعداد طبق در بوته و وزن هزاردانه همبستگی مثبت داشت. نتایج رگرسیون گام به گام بیان­گر آن بود که نوع و ترتیب اهمیت اجزای عملکرد در گلرنگ اهلی بیشتر از شرایط کمبود آب و خشکی متأثر میگردد. تجزیه علیت نشان داد که در هر دو گونه اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات بر عملکرد دانه تحت شرایط تنش و بدون تنش متفاوت است. بهطوریکه در شرایط آبیاری کافی، گیاه از طریق تعداد طبق در بوته و تعداد دانه در طبق بهطور مستقیم بر عملکرد دانه تأثیر میگذارد ولی در شرایط تنش خشکی وزن هزاردانه یک عامل مؤثر در تبیین تغییرات عملکرد است. در مجموع نتایج نشان داد که گونه وحشی از تحمل بالایی به تنش خشکی برخوردار است و میتواند در برنامههای اصلاحی گلرنگ استفاده شود.
تجزیه علیت
خشکی
گلرنگ وحشی
همبستگی
2012
05
23
45
62
https://ejcp.gau.ac.ir/article_1026_bd0c2c224be76680274c0ffcb669a060.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1391
5
3
ارزیابی تحمل به خشکی در ارقام و لاینهای پیشرفته سورگوم دانهای
در شرایط تنش کمآبیاری
بهمنظور ارزیابی تحمل به تنش خشکی در ارقام و لاینهای پیشرفته سورگوم دانهای، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 1388 اجرا شد. در این آزمایش اعمال تیمار آبیاری در 3 سطح بهصورت آبیاری پس از 60 میلیمتر (آبیاری نرمال)، 120 میلیمتر (تنش ملایم) و 180 میلیمتر (تنش شدید) تبخیر از سطح تشتک تبخیر بهعنوان عامل اصلی و 10 رقم و لاین پیشرفته سورگوم دانهای (کیمیا، پیام، سپیده، KGS27، KGS32، KGS23، KGS19، KGS15، KGS36 و KGS25) بهعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج ارزیابی با استفاده از شاخصهای مختلف تحمل به خشکی نشان داد که براساس شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل (TOL) ارقام پیام و سپیده و لاینهای KGS19 و KGS15 بهعنوان متحملترین ژنوتیپها شناسایی شدند. براساس شاخصهای تحمل به تنش (STI) و میانگین هندسی بهرهوری (GMP) رقم کیمیا با عملکرد دانه بهمیزان 7/12026 کیلوگرم در هکتار در شرایط بدون تنش و عملکرد دانه 3/7663 کیلوگرم در شرایط تنش و لاین KGS32 با عملکرد دانه بهمیزان 9/12973 کیلوگرم در شرایط بدون تنش و عملکرد دانه 6/8830 کیلوگرم در شرایط تنش بهعنوان ژنوتیپهای با عملکرد بالا در هر دو محیط شناخته شدند. شاخص عملکرد (YI)، رقم کیمیا و لاینهای KGS32 و KGS36 را بهعنوان ژنوتیپهایی با بالاترین میزان عملکرد در محیط تنش تعیین نمود
: تنش خشکی
سورگوم دانهای
شاخصهای تحمل به تنش
عملکرد دانه
2012
05
23
63
79
https://ejcp.gau.ac.ir/article_1027_5e571edc7deb42337294b752313475aa.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1391
5
3
مقایسه روشهای مختلف ارزیابی پایداری ژنوتیپهای گندم نان در شرایط تنش خشکی
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید عملکرد گیاهان زراعی در دنیا است. برهمکنش ژنوتیپ در محیط (G×E) تحت تنش خشکی بسیار معمول بوده و پیشرفت کارهای اصلاحی را مشکل میسازد. برای ارزیابی این برهمکنش، 20 ژنوتیپ گندم نان در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار و 2 مکان (مکان تنش و مکان غیرتنش) در دو سال زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. پایداری ژنوتیپها با استفاده از چندین روش پایداری از جمله انحراف از خط رگرسیون و ضریب خط رگرسیون در روش ابرهارت و راسل، واریانس پایداری شوکلا، انتخاب همزمان برای عملکرد و پایداری، اکووالانس ریک و روش ناپارامتری رتبه مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف از این مطالعه مقایسه نتایج روشهای بالا و انتخاب سادهترین روش برای تعیین پایداری ژنوتیپها بود. در بیشتر روشها ژنوتیپهای شماره 9 و 12 بهعنوان پایدارترین ژنوتیپها انتخاب گردیدند. ضرایب همبستگی روشهای مختلف تعیین پایداری ژنوتیپها با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن تعیین گردید. بهدلیل همبستگی قوی معنیدار بین میانگین عملکرد و میانگین رتبه و همبستگیهای قوی و معنیدار بین انحراف از رگرسیون و سایر روشهای مورد استفاده و همبستگی قوی بین این روش با روش انحراف معیار رتبه میتوان نتیجه گرفت که روش ساده رتبهبندی برای تعیین پایدارترین ژنوتیپها کافی بوده است.
: تجزیه پایداری
گندم نان
روش ناپارامتری رتبه
مقاومت به خشکی
2013
02
04
81
97
https://ejcp.gau.ac.ir/article_1028_00d1f8a709656e80856ace3d13cc103c.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1391
5
3
تأثیر منابع مختلف فسفر بر عملکرد و جذب عناصر آفتابگردان تحت دو سیستم کشت
کودهای زیستی، متشکل از ریزموجودات مفید، بهعنوان جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی در تولید محصولات زراعی در سامانههای کشاورزی پایدار محسوب میگردند. این پژوهش با هدف بررسی اثرات باکتریهای حلکننده فسفر، قارچهای میکوریزا و اندوفیت بر عملکرد و جذب عناصر آفتابگردان در کشت آن با شبدرهای ایرانی و برسیم در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام در سال 1388 انجام شد. عوامل آزمایش شامل قارچ میکوریزا Glomus mosseae، قارچ اندوفیت Piriformospora indica، باکتریهای حلکننده فسفر (Bacillus lentus + Pseudomonas putida)، کود شیمیایی کامل، خاک غیراستریل، خاک استریل و سیستم کاشت در دو سطح کشت و کشت نکردن مخلوط دو شبدر ایرانی و برسیم زیر پوشش آفتابگردان بودند. نتایج آزمایش نشاندهنده سودمندیهای تلقیح گیاه آفتابگردان با قارچ میکوریز و اندوفیت و نیز تلقیح با باکتریهای افزاینده رشد در مقایسه با عدم کاربرد آنها بر جذب عناصر و عملکرد دانه آفتابگردان بود. کشت زیر پوشش آفتابگردان با مخلوط دو شبدر ایرانی و برسیم موجب افزایش میزان نیتروژن دانه و اندامهای هوایی و نیز میزان فسفر دانه آفتابگردان گردید، اما تأثیری بر میزان فسفر اندامهای هوایی، عملکرد دانه و عملکرد زیستتوده نداشت. با توجه به نتایج بهدست آمده، کاربرد باکتریهای حلکننده فسفر، قارچهای میکوریزا و اندوفیت و نیز کشت لگومها زیر پوشش کانوپی آفتابگردان میتواند راهکاری برای طراحی زراعت آفتابگردان در یک روش کشت زراعی کم نهاده باشد.
باکتریهای حلکننده فسفر
کشت مخلوط
Glomus mosseae
Piriformospora indica
2013
02
04
99
114
https://ejcp.gau.ac.ir/article_1029_1fe74facca9353ccfbd717415cbafc24.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1391
5
3
تأثیر محلول پاشی ریزمغذیهای آهن، روی و کلسیم بر عملکرد دانه و روغن ارقام کنجد
این پژوهش بهمنظور ارزیابی تأثیر محلول پاشی ریزمغذیهای آهن، روی و کلسیم بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد 7 رقم کنجد در سال زراعی 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد انجام شد. آزمایش بهصورت کرت­های خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل 4 عامل محلول سولفات آهن، سولفات روی، نیترات کلسیم و تیمار شاهد (آب) و عامل فرعی شامل 7 رقم کنجد (یکتا، ورامین 237، کرج 1، برازجان 2، جیرفت 13، بوشهر 2 و داراب 14) بودند. نتایج تجزیه واریانس اختلافهای معنیداری را بین 4 تیمار ریزمغذی در مورد صفات تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه، تعداد دانه در بوته، درصد روغن و عملکرد دانه و روغن نشان داد، ولی اثر متقابل رقم در ریزمغذی برای هیچکدام از صفات بهجز درصد روغن (01/0P<) معنیدار نشد. عنصر روی بیشترین تأثیر را بر عملکرد دانه (37/1 برابر)، تعداد دانه در کپسول (30/1 برابر) و عملکرد روغن (41/1 برابر) در مقایسه با تیمار شاهد داشت. بیشترین همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد دانه در بوته (95/0) و تعداد کپسول در بوته (93/0) مشاهده شد. با تجزیه رگرسیون گام به گام 4 صفت تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، تعداد شاخههای فرعی و تعداد دانه در کپسول بهترتیب وارد مدل رگرسیونی شدند. در این آزمایش عناصر کلسیم و روی بیشترین تأثیر را در افزایش درصد روغن و عملکرد دانه و روغن کنجد داشته و دو رقم بوشهر و برازجان با بالاترین عملکرد دانه و عملکرد روغن بهعنوان بهترین ارقام معرفی شدند.
سولفات آهن
سولفات روی
کود
روغن
نیترات کلسیم
2013
02
04
115
130
https://ejcp.gau.ac.ir/article_1030_267737e6a372987eccfe67fc4919070d.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1391
5
3
تأثیر کاربرد کودهای زیستی نیتروژن همراه با کود اوره بر برخی
صفات کمی و کیفی سیبزمینی رقم مارفونا
با توجه به مخاطرهآمیز بودن کودهای شیمیایی برای سلامت انسانها امروزه توجه بیشتری به کودهای آلی گردیده است. این پژوهش بهمنظور بررسی اثر کودهای زیستی همراه با کاربرد کود شیمیایی اوره بر عملکرد، درصد پروتئین غدهها، تعداد جوانه در هر غده، ارتفاع بوته و میزان سبزینگی کلرفیلهای سیبزمینی رقم مارفونا انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل کود زیستی نیتراژین در 2 سطح مصرف و عدممصرف (بهصورت بذرمال)، محلول کاملاً ارگانیک (HB-101) در 3 سطح (عدم­مصرف، یکبار محلول پاشی و 2 بار محلول پاشی) و کود اوره در 2 سطح مصرف و عدم­مصرف بود. نتایج نشان داد که بالاترین عملکرد غده (46526 کیلوگرم در هکتار)، بالاترین ارتفاع بوته (2/70 سانتیمتر) و بیشترین میزان سبزینگی برگها (عدد اسپاد 2/55) در تیمار کاربرد کود زیستی نیتراژین به همراه کود اوره و 2 بار محلول پاشی HB-101 بهدست آمد. همچنین بالاترین درصد پروتئین غدهها و پایینترین تعداد جوانه در هر غده نیز در شرایط همزمان کود زیستی نیتراژین، کود اوره و 2 بار محلول پاشی HB-101 مشاهده شد. در نهایت نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد همزمان کودهای شیمیایی و نهادههای زیستی عملکرد و کیفیت سیبزمینی را افزایش داد.
: اوره
سیبزمینی
عملکرد
کود زیستی
2013
02
04
131
144
https://ejcp.gau.ac.ir/article_1031_379a322143f895f14f252a6e02624f8d.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1391
5
3
اثرات طول دوره غرقابی و دما بر خصوصیات رویشی و فعالیت
آنزیمهای گلیکولیتیک- تخمیری در گیاهچه پنبه (Gossypium hirsutum L.)
تنش غرقابی یکی از مشکلات کشت پنبه در مناطق پرباران میباشد که در مراحل اولیه تأثیر نامطلوبی بر رشد گیاه میگذارد. بهطوریکه با وقوع بارندگی در اوایل تا اواسط فصل بهار در مزارع بدون زهکش مناسب، حالت غرقابی ایجاد میگردد. همچنین با وقوع بارش دمای خاک و محیط نیز کاهش مییابد. بهمنظور بررسی اثرات طول دوره غرقابی و دما بر خصوصیات رویشی و فعالیت آنزیمهای گلیکولیتیک- تخمیری در پنبه، آزمایشی در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل طول دوره غرقابی (0، 24، 48 و 96 ساعت) و دما (16، 20 و 25 درجه سانتیگراد) بودند. نتایج نشان داد که سطح برگ، ارتفاع و وزن خشک بوته، کلروفیل و نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر با افزایش طول دوره غرقابی از 0 به 96 ساعت و کاهش دما از 25 به 16 درجه سانتیگراد کاهش یافتند؛ گرچه اثر متقابل طول دوره غرقابی و دما تنها بر سطح برگ، ارتفاع و وزن خشک بوته معنیدار بود. نتایج نشان داد که آنزیمهای الکل دهیدروژناز و فروکتوز 1و6 بیس فسفات آلدولاز تحتتأثیر طول دوره غرقابی و دما قرار گرفتند؛ اما اثر متقابل طول دوره غرقابی و دما تنها بر فعالیت آنزیم فروکتوز 1و6 بیس فسفات آلدولاز معنیدار بود. بنابراین میتوان نتیجهگیری نمود که در شرایط غرقابی، با کاهش دما رشد پنبه نیز کاهش مییابد. همچنین با توجه به اینکه فعالیت آنزیمهای الکل دهیدروژناز و فروکتوز 1و6 بیس فسفات آلدولاز در شرایط غرقابی روند افزایشی را نشان میدهند میتوانیم از این دو آنزیم بهعنوان مارکر و نشانگر مناسب برای تعیین ارقام و ژنوتیپهای مقاوم به غرقابی استفاده نمود.
آنزیمهای گلیکولیتیک- تخمیری
پنبه
خصوصیات رویشی
دما
غرقابی
2013
02
04
145
156
https://ejcp.gau.ac.ir/article_1032_5b7c83f49846bb17622f83f49681bcdc.pdf