2024-03-29T14:38:24Z
https://ejcp.gau.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=13
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
تحلیل عوامل محدودکننده عملکرد گندم در شرایط گرگان
یکی از مشکلات اساسی تولید گیاهان زراعی در کشور ما اختلاف بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد قابلحصول (خلا عملکرد) میباشد. بنابراین شناسایی عوامل محدود کننده عملکرد و خلا عملکرد بسیار حایز اهمیت است. بدین منظور مطالعهای در شهرستان گرگان در 95 مزرعه از 5 روستا، در دو سال زراعی متوالی 87-1386 و 88-1387 بهصورت پیمایشی و براساس روش CPA انجام شد. در این پیمایش کلیه اطلاعات مربوط به عملیات مدیریتی، خصوصیات خاک و گیاه زراعی (شامل 200 متغیر) ثبت و اندازهگیری شدند. سپس رابطه بین عملکرد و کلیه متغیرها (با استفاده از رگرسیون گام به گام) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین عملکرد کشاورزان (عملکرد واقعی) و عملکردی که میتوانند برداشت کنند (عملکرد قابلحصول)، 2348 کیلوگرم در هکتار فاصله (خلا) وجود دارد. مشخص شد که میزان مصرف کود پتاسیم قبل از کاشت، میزان کود نیتروژن مصرفی پس از کاشت، شاخص سطح برگ در گردهافشانی، شاخص کلروفیل در گردهافشانی، کل نیتروژن جذب شده توسط گیاه در رسیدگی و طول دوره رشد رویشی گیاه بهترتیب 20، 18، 19، 10، 14 و 19 درصد در ایجاد این خلا نقش دارند. بررسی دادهها نشان داد که شاخص سطح برگ، شاخص کلروفیل و میزان جذب نیتروژن، همگی تحت کنترل مدیریت کود نیتروژن هستند و همچنین طول دوره رشد رویشی توسط تاریخ کاشت کنترل میشود. بنابراین میزان مصرف پتاسیم، مدیریت تغذیه نیتروژن و تاریخ کاشت بهترتیب با 20، 61 و 19 درصد مهمترین عوامل موثر در خلا عملکرد هستند و با بهینهسازی آنها میتوان عملکرد گندم در گرگان را به میزان 2348 کیلوگرم افزایش داد.
خلا عملکرد
گندم
CPA
گرگان
2011
12
20
1
17
https://ejcp.gau.ac.ir/article_80_2650f04914c031a638f1e709f88aed3a.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
تاثیر قطع آبیاری بر انتقال مجدد ماده خشک و برخی صفات زراعی در جو بهاره
بهمنظور بررسی تأثیر قطع آبیاری بر انتقال مجدد ماده خشک و برخی صفات زراعی در جو بهاره، آزمایش مزرعهای در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابعطبیعی اردبیل در سال زراعی 1388 اجرا شد. آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری معمول، عدم آبیاری و قطع آبیاری در مرحله گلدهی بهعنوان عامل اصلی و چهار ژنوتیپ جو بهاره (EBYTW-11، EBYTW-2، EBYTW-3 و EBYTW-7) بهعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که میزان، کارایی و سهم ماده خشک انتقال یافته از اندامهای مختلف هوایی گیاه به دانه با قطع آبیاری افزایش یافت، بهطوریکه سهم کل اندامهای هوایی در تیمار عدم آبیاری و قطع آبیاری در مرحله گلدهی نسبت به شرایط آبیاری معمول در عملکرد نهایی دانه، بهترتیب 8/67 و 0/38 درصد بالاتر برآورد شد. ژنوتیپ EBYTW-2 در شرایط عدم آبیاری دارای میزان (ساقه و کل اندامهای هوایی) و سهم (ساقه و میانگره برگ پرچم) بیشتری از ماده خشک انتقال یافته به دانه بود. بالاترین کارایی ماده خشک انتقال یافته از ساقه و برگ به دانه از ژنوتیپ EBYTW-3 و بالاترین کارایی ماده خشک انتقال یافته از میانگره برگ پرچم متعلق بهژنوتیپ EBYTW-11 بود که به ترتیب در شرایط عدم آبیاری و قطع آبیاری در مرحله گلدهی بهدست آمد. ارتفاع بوته، طول سنبله و طول میانگره برگ پرچم در شرایط عدم آبیاری نسبت به شرایط آبیاری معمول بهترتیب 9/33، 5/24 و 9/11 درصد کاهش یافت. عملکرد دانه و زیست توده در تیمار عدم آبیاری و قطع آبیاری در مرحله گلدهی نسبت به تیمار آبیاری معمول به ترتیب 4/47 و 9/16 درصد و 6/36 و 9/9 درصد کاهش یافت. ژنوتیپ EBYTW-2 نسبت به سایر ژنوتیپها طول سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و زیست توده بیشتری داشت.
آبیاری
انتقال مجدد
صفات زراعی
عملکرد
جو بهاره
2011
06
15
19
38
https://ejcp.gau.ac.ir/article_81_877e1b5d3170d0d2a7e40028f4537b70.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
تأثیر نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد، کارآیی زراعی و بازیافت نیتروژن
در ژنوتیپهای عدس
به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد چهار ژنوتیپ عدس (لاین محلی، توده محلی،ILL-10314 و ILL-6037) تحت تأثیر سه سطح کود نیتروژن از منبع اوره (صفر، 45 و 90 کیلوگرم در هکتار)، آزمایشی در سال زراعی 1387 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. بر اساس نتایج آزمایش، سطوح مختلف کود نیتروژن به جز برای عملکرد دانه، کارایی زراعی و کارایی بازیافت کود نیتروژن، برای سایر صفات مورد بررسی ثاثیر معنی­داری نشان نداد. در حالی­که اثر ژنوتیپ بر روی تمام صفات مورد بررسی معنی­دار بود. لاین محلی با داشتن کمترین تعداد غلاف پر، تعداد دانه در غلاف و تعداد دانه در بوته، بالاترین عملکرد دانه را نشان داد. کمترین عملکرد دانه نیز در ژنوتیپ ILL-10314 مشاهده شد. پایین بودن وزن صددانه در این ژنوتیپ را می­توان از دلایل پایین بودن عملکرد در آن، با وجود بالا بودن تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف پر عنوان کرد. کمترین تعداد غلاف پر در ژنوتیپ ILL-6037 مشاهده شد. این ژنوتیپ با داشتن بیشترین وزن صد دانه، از نظر عملکرد در گروه مشترک با لاین و توده محلی قرار گرفت. بیشترین کارآیی زراعی و بازیافت نیتروژن در سطح کودی 45 کیلوگرم در هکتار و در توده محلی بهدست آمد.
2011
04
22
39
50
https://ejcp.gau.ac.ir/article_82_3a2b50ac48f4cc9827b6e998ec7cebac.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
مطالعه اثرات زمان های مختلف کنترل علفهای هرز بر صفات ریختشناسی،
عملکرد و شاخص برداشت سه ژنوتیپ پاییزه کلزا
به­منظور بررسی تاثیرپذیری صفات ریخت شناسی، عملکرد و شاخص برداشت ارقام پاییزه کلزا در رقابت با علف­های­هرز خردل وحشی، چاودار وحشی، جو وحشی و سیاه­دانه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در سال 87-1386 در دانشگاه آزاد اسلامی تبریز انجام شد. عاملهای آزمایشی عبارت از زمان کنترل علف­های­هرز شامل مراحل روزت (7-5 برگی)، اوایل ساقه­­دهی، آغاز گلدهی، 50 درصد گلدهی و رقابت تمام­فصل علف­های­هرز همراه با شاهد و سه ژنوتیپ کلزا شامل Opera، SLM046 و Okapi بودند. بر اساس نتایج در تیمارهای شاهد بدون علف­هرز و تداخل تمام­فصل علف­های­هرز به­ترتیب 4 و 2 شاخه جانبی در هر بوته توسعه یافت. زیست توده کلزا در تیمار آلوده به علف­هرز در کل دوره رشد نسبت به شاهد، 40 درصد کاهش نشان داد. وزن خشک علف­های­هرز در تیمارهای کنترل آن­ها در مراحل اوایل ساقه­­دهی، آغاز گلدهی و 50 درصد گلدهی به­ترتیب با دارا بودن 92، 86 و 87 گرم در مترمربع زیست توده، اختلاف معنی­داری با هم نداشتند. علف­های­هرز توانستند وزن خشک خود را در صورت عدم کنترل در طول فصل رشد تا 410 گرم در مترمربع افزایش دهند. سطوح کنترل علف­های­هرز در مراحل روزت، آغاز گلدهی و 50 درصد گلدهی با کاهشی به­ترتیب برابر 32، 44 و 50 درصد در عملکرد دانه از شاهد فاصله گرفتند. در این آزمایش با افزایش طول دوره تداخل علف­های­هرز از میزان اختصاص ماده[1]خشک به دانه­ها کاسته شد. درصد روغن دانه کلزا تحت تأثیر ارقام و دورههای رقابت علف­های­هرز قرار نگرفت. کاهش عملکرد روغن در سطوح تداخل علف­هرز نسبت به شاهد به­ترتیب 32، 4، 45، 50 و 55 درصد بود. یک بار کنترل علف­های­هرز در اوایل ساقه­­دهی هر سه ژنوتیپ مورد مطالعه کلزا توصیه می­شود.
* مسئول مکاتبه: mirshekari@iaut.ac.ir
2011
04
22
39
50
https://ejcp.gau.ac.ir/article_83_217187b37f645131967b93798c11a085.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
واکنش ارقام رقیب و غیر رقیب برنج به تراکم¬های مختلف علفهرز سوروف
هدف از انجام این آزمایش، بررسی واکنش ارقام با توانایی رقابتی کم و زیاد به تراکم­های مختلف علف­هرز سوروف بود. بدینمنظور آزمایشی در سال 1389 در ایستگاه تحقیقاتی برنج کشور- تنکابن، واقع در استان مازندران، انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. عاملهای آزمایش شامل شش تراکم سوروف (صفر، 8، 16، 24، 32 و 40 بوته در در متر مربع) و دو رقم برنج (خزر و لاین­ 843) بود. نتایج نشان داد که با افزایش تراکم سوروف از صفر به چهل بوته در مترمربع، میزان عملکرد دانه برنج، تعداد خوشه در مترمربع و تعداد دانه در خوشه کاهش یافت، هر چند که با افزایش تراکم سوروف از صفر به چهل بوته در متر مربع، درصد کاهش عملکرد دانه، تعداد خوشه در متر مربع و تعداد دانه در خوشه در رقم خزر سریعتر از لاین 843 بود. از طرف دیگر، با افزایش تراکم سوروف از هشت به چهل بوته در متر مربع، میزان زیست توده و بذر تولیدی سوروف در تداخل با رقم خزر در مقایسه با مقدار آنها در تداخل با لاین 843 سریع­تر افزایش یافت. به عبارت دیگر، تحت شرایط رقابت، لاین 843 در مقایسه با رقم خزر توانست میزان زیست توده و بذر تولیدی سوروف را بهطور معنی­داری کاهش دهد.
: برنج
توانایی رقابتی
سوروف
کاهش عملکرد
2011
12
02
67
84
https://ejcp.gau.ac.ir/article_84_100d1ea2d7bd5d5da73681d2378ca72d.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
اثر سطوح مختلف کود نیتروژن و تراکم¬های علف¬هرز خردل وحشی بر
عملکرد و آستانه خسارت اقتصادی کلزا
بهمنظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن بر توان رقابتی کلزا (رقم اوکاپی) در شرایط تداخل با علف­هرز خردل وحشی، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 1387 انجام شد. تیمارها شامل مقادیر نیتروژن خالص در چهار سطح (100، 150،200 و 250 کیلوگرم در هکتار) بهعنوان عامل اصلی و تراکم علف­هرز در پنج سطح (0، 4، 8، 16 و 32 بوته در مترمربع) بهعنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف نیتروژن، توزیع عمودی شاخص سطح برگ و ماده خشک کلزا در شرایط خالص و رقابت با خردل وحشی بهبود یافت. افزایش تراکم خردل وحشی سبب کاهش مجموع عملکرد کلزا و خردل وحشی در واحد سطح شد. مصرف نیتروژن تا سطح 150 کیلوگرم در هکتار، باعث افزایش عملکرد دانه علف­هرز خردل وحشی در تمام سطوح تراکم شد. افزایش مصرف نیتروژن تا سطح 200 کیلوگرم در هکتار، باعث کاهش بسیار ناچیز آستانه خسارت اقتصادی خردل وحشی شد، درصورتی که در تیمار 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، مقدار آستانه به دست آمده کمتر از یک بوته در مترمربع خردل وحشی بود. نتایج نشان داد که مصرف نیتروژن تا سطح 200 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش توان رقابتی کلزا در برابر علف­هرز خردل وحشی شد.
2011
11
21
85
102
https://ejcp.gau.ac.ir/article_85_cec4839a34871010bdf875bf45d3f369.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
تعیین مناسب ترین آرایش کاشت و تراکم بوته ارقام زودرس پنبه بعد از برداشت کلزا
به منظور بررسی تاثیر آرایش کاشت و تراکم بوته بر اندامهای رویا، زایا و عملکرد سه رقم زودرس پنبه، آزمایشی به صورت کرتهای دوبار خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار، در ایستگاه تحقیقات کارکنده در طی سالهای 1384 و 1385 اجرا گردید. سه فاصله ردیف 60، 70 و80 سانتیمتر به کرتهای اصلی، دو فاصله بوته 10 و 20سانتیمتر به کرتهای فرعی و سه رقم، زودرس موتاژنز، ب- 557 و 43259 به کرتهای فرعی فرعی اختصاص داده شد. نتایج نشان داد کم شدن فاصله ردیف از80 به 60 سانتیمتر، سبب کاهش تعداد قوزه در بوته و وزن یک قوزه میشود. اما با افزایش تعداد بوته در واحد سطح، عملکرد از2270 به 2656 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت. با کاهش فاصله بوته از 20 به 10 سانتیمتر، ارتفاع بوته، طول شاخه رویا، طول شاخه زایا، تعداد شاخه زایا، تعداد قوزه در یک بوته کاهش یافت. بهترین الگو در رقم زودرسموتاژنز در تراکم 7/166 هزاربوته در هکتار با آرایش کاشت 10×60 سانتیمتر مشاهده گردید. اما اضافه شدن جمعیت گیاهی تأثیر کمتری بر رقمهای ب-557 و 43259 داشت.
2011
02
19
103
121
https://ejcp.gau.ac.ir/article_86_98e9e8639491ef3b183c1afbe3ded30e.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
تأثیر تنش خشکی بر تغییرات هورمونی و کربوهیدراتهای دانه در حال نمو دو رقم گندم
در طول نمو دانه، وضعیت آبی مناسب خاک، اهمیت کلیدی برای تجمع نشاسته در دانه­ها و تغییرات هورمونی دارد. بدینمنظور مطالعه­ای بر روی 2 رقم گندم ایرانی، پیشتاز و کرج3 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط فاریاب و تنش خشکی در مزرعه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تهران (کرج) اجرا شد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی سرعت پر شدن دانه، محتوای کربوهیدرات، سطوح هورمونی در مراحل مختلف پر شدن دانه، عملکرد و اجزاء عملکرد بود. نتایج نشان داد که رقم پیشتاز سرعت پرشدن دانه، محتوای قند محلول کل، ساکارز، گلوکز و فروکتوز بالاتری در مراحل اولیه رشد دانه نسبت به رقم کرج3 تحت شرایط آبیاری و تنش خشکی دارد. غلظت اسید ایندول-3-استیک دانه­ها در مراحل اولیه پر شدن دانه بالا بود، اما غلظت اسید آبسیزیک در مراحل خطی پر شدن دانه بهطور معنی­داری افزایش یافت که در این مورد نیز رقم پیشتاز برتری نشان داد. عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه رقم پیشتاز نسبت به رقم کرج 3 تحت شرایط آبیاری و تنش خشکی بالاتر بود. تفاوت دو رقم از لحاظ عملکرد دانه و اجزائ آن ناشی از تفاوت در سطوح غلظت اسید ایندول-3-استیک و اسیدآبسیزیک و سرعت پر شدن دانه­ها ­میباشد.
2011
12
02
139
155
https://ejcp.gau.ac.ir/article_87_a73c1377f07d9935335a5999bb32da5a.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
ارزیابی مدل¬های تجربی رقابت علف¬هرز چاودار و خردل وحشی،
در پیش¬بینی کاهش عملکرد دو رقم گندم زمستانه
پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل­های تجربی رقابت، بهصورت دو آزمایش فاکتوریل مجزا، در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلیسینا همدان در سال 1388-1387 انجام شد. در هر دو آزمایش، ارقام گندم الوند و سایسون با تراکم ثابت450 بوته در مترمربع بهصورت دستی کشت شدند. در آزمایش اول، بذرهای علف­هرز چاودار وحشی با تراکمهای 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع کاشته شد. در آزمایش دوم، سطوح تراکم علف­هرز خردل وحشی 0، 8، 16، 24 و 32 بوته در مترمربع بود. نتایج بررسی نشان داد عملکرد زیستتوده و دانه رقم سایسون در تداخل با هر دو گونه علف­هرز، کاهش بیشتری نسبت به رقم الوند داشت. علفهرز خردل وحشی نسبت به چاودار در تراکم­های مورد بررسی خسارت بیشتری بر گندم وارد نمود. بررسی مقادیر مشاهده شده و پیش بینی شده مدل­های تراکم، سطح برگ و وزن خشک نسبی یک و دو پارامتری علف­هرز نشان داد که مدل­های سطح برگ و وزن خشک نسبی دو پارامتری برای هر دو گونه علف­هرز، معیار مناسب­تری برای پیش­بینی کاهش عملکرد گندم بود.
2011
11
01
157
175
https://ejcp.gau.ac.ir/article_88_4f6931effda8dbf9558a25527baaa9fa.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
اثر منابع آلی و شیمیایی نیتروژن بر صفات کمی و کیفی سه رقم کلزای
زمستانه در اراک
به منظور مطالعه اثرات منابع آلی و شیمیایی نیتروژن بر صفات کمی و کیفی سه رقم کلزای زمستانه، آزمایشی در سال زراعی 1388 – 1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابعطبیعی استان مرکزی (اراک) به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل ارقام کلزا در سه سطح V1(اوکاپی)، V2 (مودنا) و V3 (لیکورد) و منابع نیتروژن شامل سه سطح N1 (کمپوست آزولا)، N2 (50 % آزوکمپوست+50 درصد اوره) و N3 (اوره) بودند. کود آزوکمپوست قبل از زمان کاشت استفاده شد و کود اوره در سه مرحله شامل زمان کاشت، طویل شدن ساقه و قبل از گلدهی مصرف شد. نتایج نشان داد که ارقام از لحاظ کلیه صفات مورد مطالعه متفاوت بودند. رقم لیکورد بیشترین عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجینهای فرعی، عملکرد زیست توده و عملکرد روغن را داشت. همچنین بین منابع مختلف نیتروژن از نظر تمامی صفات اختلاف معنیدار در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. تیمار نیتروژن تلفیقی از نظر تعداد خورجین در ساقه اصلی، تعداد خورجین در ساقه فرعی، عملکرد زیست توده، عملکرد دانه و عملکرد روغن بر تیمارهای دیگر برتری نشان داد. برهمکنش منابع نیتروژن و ارقام کلزا بر تمامی صفات اندازهگیری شده در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. رقم لیکورد با نیتروژن تلفیقی بیشترین عملکرد زیست توده، شاخص برداشت و عملکرد دانه را نشان داد.[1]
* مسئول مکاتبه: tahmaseb@modares.ac.ir
2011
11
01
177
194
https://ejcp.gau.ac.ir/article_89_71c7874778d1458f71a19c223feeb716.pdf
مجله تولید گیاهان زراعی
EJCP
2008-739X
2008-739X
1390
4
4
بررسی برخی صفات زراعی ژنوتیپ¬های مختلف کرچک در منطقه آذربایجان غربی
این آزمایش به منظور بررسی برخی صفات زراعی ژنوتیپ های مختلف (12 ژنوتیپ) کرچک در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، واقع در 45 کیلومتری شهرستان ارومیه انجام شد. نتایج نشان داد که اثر ژنوتیپ­ بر کلیه صفات مورد مطالعه معنی­دار است. بیشترین تعداد خوشه را رقم 1-11-80 که مربوط به ناحیه شهرضا میباشد، به خود اختصاص داد و کمترین تعداد خوشه در رقم 1-16-80 مربوط به ناحیه فسا، بهدست آمد. همچنین رقم 4-80 بالاترین ارتفاع خوشه اصلی از سطح زمین (6/105 سانتیمتر) را به خود اختصاص داد و رقم 31-80 پایین­ترین ارتفاع خوشه اصلی (3/27 سانتی­متر) را دارا بود. بیشترین درصد گلهای ماده با 91 درصد مربوط به رقم 1-16-80 بود. بیشترین عملکرد دانه و روغن کرچک در رقم شماره 7- 80 مشاهده گردید. بنابراین با توجه به نتایج به­دست آمده، اگر هدف از کاشت این گیاه حصول بالاترین عملکرد اقتصادی باشد، در آن صورت می توان رقم 7-80 را جهت کشت در منطقه توصیه نمود.
2011
11
17
195
203
https://ejcp.gau.ac.ir/article_90_c4730fb07ace3ee214821393b072475a.pdf