TY - JOUR ID - 2964 TI - تأثیر سطوح نیتروژن و نسبت‎های کشت مخلوط سری جایگزینی بر عملکرد علوفه و شاخص‌های رقابت جو (Hordeum vulgare) و نخود فرنگی (Pisum sativum) JO - مجله تولید گیاهان زراعی JA - EJCP LA - fa SN - 2008-739X AU - نخ زری مقدم, علی AU - راحمی کاریزکی, علی AD - عضو هیات علمی/ دانشگاه گنبد کاووس AD - عضو هیات علمی دانشگاه گنبد کاووس Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 9 IS - 1 SP - 199 EP - 214 KW - بهره‌وری سیستم KW - عملکرد معادل KW - غالبیت KW - کشت مخلوط KW - نسبت برابری زمین DO - 10.22069/ejcp.2016.2964 N2 - سابقه و هدفکشت مخلوط یا کشت همزمان دو یا چند گیاه در یک قطعه زمین توانایی افزایش قدرت تولیدی اکوسیستم را دارد. افزایش عملکرد غله و کاهش عملکرد لگوم در سیستم کشت مخلوط غله-لگوم گزارش شده است. چندین شاخص از جمله نسبت برا‌بری زمین، ضریب نسبی تراکم، نسبت رقابتی، شاخص غالبیت، کاهش واقعی عملکرد، سودمندی کشت مخلوط، عملکرد معادل و شاخص بهره‌وری سیستم برای تشریح رقابت و سودمندی اقتصادی کشت مخلوط مورد استفاده قرار می‌گیرند. کشت مخلوط غلات و لگو‌ها برای توسعه سیستم‌های پایدار تولید غذا مخصوصا در سیستم‌های کشت با نهاده‌های خارجی محدود دارای اهمیت است. تعدادی از شاخص‌هایی که جهت تشریح رقابت و سودمندی اقتصادی سیستم کشت مخلوط استفاده می‌شوند عبارتند از نسبت برا‌بری زمین، ضریب نسبی تراکم، شاخص غالبیت، نسبت رقابتی، کاهش واقعی عملکرد و سودمندی کشت مخلوط. اهداف این مطالعه بررسی تأثیر کود نیتروژن و الگوی کاشت مخلوط بر عملکرد علوفه و شاخص‌های رقابت نسبت برابری زمین، ضریب نسبی تراکم، شاخص غالبیت، نسبت رقابتی، کاهش واقعی عملکرد، سودمندی کشت مخلوط، عملکرد معادل و بهره‌وری سیستم بود. مواد و روش‌هابه‌منظور بررسی تأثیر کود نیتروژن و الگوی کاشت مخلوط بر عملکرد علوفه و شاخص‌های رقابت جو و نخود فرنگی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی 91-1390 به اجرا در آمد. عوامل‌ مورد بررسی مشتمل بر نسبت کاشت در پنج سطح شامل کشت خا‌لص جو، کشت مخلوط جایگزین 25، 50 و 75 درصد نخود فرنگی به‌جای جو و کشت خالص نخود فرنگی و عامل نیتروژن در چهار سطح شامل عدم مصرف و مصرف 25، 50 و 75 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بود. صفات مورد بررسی شامل عملکرد علوفه و شاخص‌های رقابت و سودمندی اقتصادی سیستم کشت مخلوط یعنی نسبت برا‌بری زمین، ضریب نسبی تراکم، شاخص غالبیت، نسبت رقابتی، کاهش واقعی عملکرد، سودمندی کشت مخلوط، عملکرد معادل و بهره‌وری سیستم بود. کاشت در اوایل آذر ماه 1390 و برداشت در اوایل اردیبهشت ماه 1391 انجام شد. یافته‌هانتایج نشان داد که کشت خالص جو بیش‌ترین عملکرد خشک علوفه را با 16/17 تن در هکتار داشت. با کاهش نسبت جو در کشت مخلوط، عملکرد علوفه هم کاهش یافت به‌طوری که حداقل عملکرد علوفه در کشت مخلوط با 62/9 تن در هکتار از تیمار کشت مخلوط 25 درصد جو و 75 درصد نخود فرنگی به‌دست آمد. تیمار کشت خالص نخود فرنگی با 71/6 تن در هکتار حداقل عملکرد علوفه را در بین نسبت‌های کشت مخلوط تولید کرد. افزایش نیتروژن باعث افزایش عملکرد علوفه شد. نسبت برابری زمین در تیمارهای کشت مخلوط کم‌تر از یک بود که نشان‌دهنده نامطلوب بودن کشت مخلوط جو و نخود فرنگی از این نظر می‌باشد. ضریب نسبی تراکم، نسبت رقابتی و شاخص غالبیت جو در هر سه تیمار کشت مخلوط بیش‌تر از نخود فرنگی بود. شاخص بهره‌وری سیستم در تیمار کشت مخلوط جایگزین 25 درصد نخود فرنگی به‌جای جو بیش از دو تیمار دیگر بود. کشت مخلوط سودمندی اقتصادی نداشت.نتیجه‌گیریعملکرد علوفه و عملکرد معادل جو در تیمارهای کشت خالص و مخلوط بیش از نخود فرنگی بود. مصرف نیتروژن عملکرد علوفه و عملکرد معادل جو را افزایش نشان داد. نسبت برابری زمین، ضریب نسبی تراکم، شاخص غالبیت، نسبت رقابتی و سودمندی اقتصادی در جو بیش از نخود فرنگی بود. کاهش عملکرد واقعی در جو مثبت و در نخود فرنگی منفی بود. شاخص بهره‌وری سیستم در تیمار کشت مخلوط 25 درصد نخود فرنگی به‌جای جو بیش از دو تیمار دیگر بود. UR - https://ejcp.gau.ac.ir/article_2964.html L1 - https://ejcp.gau.ac.ir/article_2964_b9b2c01dd8d3ab71ce93e965aaa93fcd.pdf ER -