TY - JOUR ID - 2589 TI - برآورد پارامترهای گیاهی مدل QUEFTS برای بهینه سازی تغذیه NPK در گندم JO - مجله تولید گیاهان زراعی JA - EJCP LA - fa SN - 2008-739X AU - سلطانی, الیاس AU - سلطانی, افشین AU - محمدی, نادر AU - ترابی, بنیامین AU - زینلی, ابراهیم AD - - AD - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان AD - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه ولیعصر رفسنجان AD - عضو هیئت علمی گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 8 IS - 3 SP - 41 EP - 62 KW - جذب عناصر KW - کارایی درونی عناصر KW - عملکرد KW - حداکثر تجمع و رقیق‏سازی عناصر DO - N2 - سابقه و هدف: مدل QUEFTS برای بهینه‌سازی مدیریت کود در گیاهان زراعی استفاده می‌شود، ولی تاکنون در ایران از این مدل استفاده نشده است. این مدل اثرات متقابل NPK روی کارایی درونی جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم را در نظر می‌گیرد و امکان تفکیک سطوح مختلف عملکرد هدف در شرایط مختلف کودی را می‌دهد. پیش از کاربرد این مدل نیاز است که پارامترهای گیاهی برای منطقه مورد مطالعه تعیین شوند. اولین مرحله از مدل نیاز به تخمین ظرفیت خاک برای تامین عناصر یا پتانسیل عرضه خاک برای عناصر NPK در هر مزرعه یا منطقه دارد. در مرحله دوم، میزان جذب واقعی یک عنصر (UN، UP و UK) براساس پتانسیل عرضه عنصر محاسبه می‌شود (SN، SP و SK). در مرحله سوم، دو دامنه عملکرد به دست آمده برای هر عنصر (YND, YNA, YPD, YPA, YKD, YKA) از مقادیر جدب NPK در مرحله دوم محاسبه می‌شود. مواد و روش‌ها: برای این منظور دو آزمایش 1) آزمایش پیمایشی در 45 مزرعه زیرکشت گندم، 2) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 36 ترکیب تیمار کودی صورت گرفت. قبل از انجام هر دو آزمایش از خاک مزارع نمونه‌گیری شد و آنالیز خاک برای تعیین مقدار عناصر موجود در خاک صورت گرفت. در این دو آزمایش عملکرد دانه و بیولوژیک، میزان جذب عناصر NPK، کارایی درونی استفاده از عناصر و حداکثر تجمع و رقیق‌سازی عناصر محاسبه شدند. یافنه‌ها: نتایج نشان داد که مقادیر حداکثر و حداقل کارایی درونی استفاده از نیتروژن در آزمایش اول به‌ترتیب حدود 48 و 25 کیلوگرم بر کیلوگرم و در آزمایش دوم 46 و 17 کیلوگرم بر کیلوگرم به‌دست آمد. آزمایش اول نشان داد که کارایی درونی استفاده از فسفر در مزارع کشاورزان بین 194 تا 442 کیلوگرم بر کیلوگرم تغییر داشت. همین مقادیر در آزمایش دوم بین 97 تا 264 کیلوگرم بر کیلوگرم بود. با محاسبه مقادیر کارایی درونی استفاده از پتاسیم در آزمایش اول مشاهده شد که مقادیر آن بین 32 تا 68 کیلوگرم بر کیلوگرم تغییر داشت. در آزمایش دوم بیشترین و کمترین مقادیر کارایی درونی استفاده از پتاسیم ‌25 و 9 کیلوگرم بر کیلوگرم بود. حداکثر رقیق‌سازی برای عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به‌ترتیب 46، 415 و 56 (کیلو‌گرم دانه بر کیلو‌گرم عنصر جذب شده) به دست آمد. همچنین حداکثر تجمع برای عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به‌ترتیب 25، 120 و 14 (کیلو‌گرم دانه بر کیلو‌گرم عنصر جذب شده) بود. نتیجه‌گیری: در گذشته چنین تحقیقی در ایران صورت نگرفته بود و این اولین بار بود که پارامترهای مربوط به دامنه‫های عملکرد (حداکثر تجمع و رقیق‫سازی) برای یک گیاه زراعی در ایران و گرگان تعیین شد. این مدل نه تنها امکان تخمین نیاز کودی برای رسیدن به عملکرد هدف را می‌دهد بلکه ابزاری مفید برای شناسایی شرایط تغذیه‌ای مناسب برای رسیدن به عملکرد هدف را مهیا می‌سازد. کالیبراسیون مدل QUEFTS برای گندم نیاز به تعیین دو حدبالا و پایین حداکثر تجمع (a) و حداکثر رقیق‌سازی (d) عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گیاهان در رابطه به عملکرد دانه دارد. UR - https://ejcp.gau.ac.ir/article_2589.html L1 - https://ejcp.gau.ac.ir/article_2589_485cfe03aaad825282b120ec1cdd7805.pdf ER -