دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
ارزیابی تاثیر فاصله ردیف کاشت و شیوه مدیریت بر تولید ماده خشک علفهایهرز، عملکرد و اجزای عملکرد نخود (Cicer arietinum L.) در شرایط دیم خرمآباد
1
21
FA
بهمنظور بررسی تاثیر فواصل بین ردیف و مدیریت بر جمعیت علفهایهرز، عملکرد و اجزای عملکرد نخود، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان طی سال زراعی 86-1385 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل فاصله بین ردیف در چهار سطح 15، 20، 30 و 40 سانتیمتر با تراکم ثابت50 بوته در متر مربع و مدیریت علفهایهرز در پنج سطح شامل شاهد بدون کنترل، یک مرحله وجین دستی، دو مرحله وجین دستی، کاربرد پسرویشی علفکش پیریدیت و کاربرد پیشرویشی علفکش فومسافن بود. نتایج نشان داد که با افزایش فواصل ردیف کاشت، عملکرد بیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه نخود کاهش ولی ماده خشک علفهایهرز افزایش یافت. در بین تیمارهای مدیریتی، کمترین ماده خشک علفهایهرز به تیمارهای وجین و در مراتب بعدی، به کاربرد پسرویشی پیریدیت و پیشرویشی فومسافن مربوط بود. بیشترین عملکرد دانه (1058 کیلوگرم در هکتار) به تیمار دو مرحله وجین مربوط بود. بین علفکش فومسافن و علفکش رایج پیریدیت از نظر تولید ماده خشک علفهایهرز تفاوت معنیداری وجود نداشت. اثرات گیاهسوزی روی نخود در نتیجه کاربرد پسرویشی پیریدیت و پیشرویشی فومسافن مشاهده نشد.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_250.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_250_84ad5013e077cc728c703d31be0477e3.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
دماهای کاردینال، واکنش به دما و دامنة بردباری دمایی جوانه زنی بذر
در ارقام گندم (Triticum aestivum L.)
23
42
FA
درک واکنش جوانهزنی بذر ژنوتیپهای زراعی به دما از دیدگاه زراعی حائز اهمیت است. ژنوتیپهایی که در دماهای پایین جوانهزنی خود را آغاز میکنند میتوانند برای موقعیتهایی (مانند کشتهای دیرهنگام پاییزه) مفید باشند که جوانهزنی با دماهای کم همزمان میگردد. از این رو، مطالعة حاضر به منظور یافتن دماهای کاردینال، بررسی واکنش به دما و دامنة بردباری دمایی جوانهزنی بذر 12 رقم از گندمهای مورد استفاده در شمال کشور انجام شد. علاوه بر این، تأثیر هفت دمای ثابت بین 5 و 37 درجه سانتیگراد بر ویژگیهای جوانهزنی این ارقام ارزیابی گردید. دمای پایة (Tb) ارقام گندم مورد مطالعه از 04/2 تا 9/2 درجه سانتیگراد، دمای مطلوب (To) از 81/31 تا 42/32 درجه سانتیگراد و دمای سقف (Tc) از 08/38 تا 08/42 درجه سانتیگراد متغیر بود. تجزیه واریانس دادهها نشان داد که تفاوت معنیداری بین دماهای کاردینال ارقام مورد مطالعه وجود نداشته است. همچنین، تأثیر رقم بر دامنة بردباری دمایی جوانهزنی معنیدار نبود ولی از نظر دامنة بردباری دماهای بیشتر از مطلوب تفاوتهای بیشتری نسبت به دماهای کمتر از مطلوب وجود داشت. به طور کلی، واکنش ارقام گندم به تغییرات دما در دامنة دماهای بالاتر از مطلوب بسیار بیشتر از دماهای کمتر از مطلوب بود. البته، فقط از نظر واکنش به دماهای کمتر از مطلوب بین ارقام اختلاف معنیدار وجود داشت. ویژگیهای جوانهزنی شامل حداکثر جوانهزنی (Gmax)، زمان تا ده درصد جوانهزنی(D10)، یکنواختی جوانهزنی(GU) و سرعت جوانهزنی (GR) بهطور معنیداری تحت تأثیر رقم، دما و اثرات متقابل آنها قرار گرفتند که حاکی از واکنش متفاوت این ویژگیها در ارقام مختلف به تغییرات دما میباشد. در ارقام مورد بررسی، بیشترینGmax در دماهای 13 و 20 درجه سانتیگراد، امّا بیشترین GR در دمای 32 درجه سانتیگراد اتفاق افتاد. همچنین، کاهش D10با افزایش دما تا 25 یا 32 درجه سانتیگراد، ولی کاهش GU (یکنواخت تر شدن جوانه زنی) با افزایش دما تا 32 یا 34 درجه سانتیگراد مشاهده شد. نتایج آزمایش نشان داد که اختلاف Gmaxدر دمای 5 درجه سانتیگراد با دماهای بالاتر به مراتب کمتر از سه ویژگی دیگر بود. این به معنای امکان دستیابی به مقادیر بالای Gmax در دماهای نزدیک به دمای پایه علیرغم کاهش شدید GR و افزایش قابل توجه مقادیر D10 و GUدر شرایط عدم حضور آفات خاکزی می باشد.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_281.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_281_1e139374c6d502ae5069f373106cae4c.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
تغییرات ضریب استهلاک نور و نسبت نور قرمزبه مادون قرمز در تاج پوشش
برخی هیبریدهای آفتابگردان در شرایط تنش خشکی
43
62
FA
بهمنظور بررسی تغییرات ضریب استهلاک نور و نسبت نور قرمزبه مادون قرمز در هیبریدهای آفتابگردان در شرایط تنش خشکی، در سال 1385 در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج تعداد نه هیبرید آفتابگردان در سه آزمایش هر یک در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار مقایسه شدند. در آزمایش اول بهعنوان شرایط آبیاری مناسب، زمان آبیاری کلیه کرت¬ها از زمان کاشت تا پایان دوره رشد گیاه بر اساس 60 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر تعیین شد. در دو آزمایش دوم و سوم که بهترتیب بهعنوان شرایط تنش متوسط و شدید خشکی اجرا شد، آبیاری کلیه کرت¬های آزمایشی به ترتیب بر اساس 120 و 180 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس صورت گرفت. تفاوت میانگین شدت تشعشع خورشیدی و نسبت نور قرمز به نور مادون قرمز (نسبت طول موج 660 به 730 نانومتر) در کف جامعه گیاهی در مرحله پر شدن دانه، ضریب استهلاک نور، تعداد برگ فعال، وزن خشک کل تک گیاه در مرحله پر شدن دانه و عملکرد دانه در بین تیمارهای آبیاری معنی¬دار بود. تنش شدید خشکی سبب افزایش شدت تشعشع خورشیدی و نسبت نور قرمز به نور مادون قرمز در کف جامعه گیاهی بهترتیب به میزان 35 و 45 درصد شد، درحالی¬که باعث کاهش ضریب استهلاک نور از 95/0 در تیمار شاهد به 88/0 در تیمار تنش شدید خشکی گردید. نتایج کلی آزمایش نشان داد که در شرایط تنش خشکی هیبرید آلستار با شاخص سطح برگ و تعداد برگ فعال مناسب و ضریب استهلاک نور زیاد، بیشترین وزن خشک و عملکرد دانه را تولید کرد.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_282.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_282_901b7486ee92174e331df06115652295.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
تغییرات محتوای پروتئین، روغن و ترکیب اسیدهای چرب دانة
چهار رقم آفتابگردان در شرایط مختلف آبیاری
63
80
FA
پژوهش حاضر به¬منظور بررسی اثر آبیاری بر پروتئین، روغن و اسیدهای چرب در آفتابگردان، بهصورت کرت¬های خرد شده در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة پژوهشی دانشگاه بوعلیسینا در سال 1386 انجام شد. آبیاری در کرت¬های اصلی شامل شش سطح آبیاری کامل (شاهد)، کم¬آبیاری با عدم آبیاری در مرحلة غنچه¬دهی، گلدهی، دانه¬بندی و مراحل غنچه¬دهی و دانهبندی همچنین گلدهی و دانه¬بندی بود. از چهار رقم آفتابگردان شامل آذرگل، آلستار، آلیسون و یوروفلور در کرت¬های فرعی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد پروتئین از تیمارهای دارای کم¬آبیاری در دورة تشکیل دانه (2/23 درصد) بهدست آمد. بیشترین درصد روغن در آبیاری کامل (9/40 درصد) حاصل شد که ازنظر آماری با درصد روغن در تیمار کم¬آبیاری در مرحلة غنچهدهی (6/40 درصد) یکسان بود. کمترین درصد پروتئین (2/22 درصد) و روغن (5/38 درصد) نیز بهترتیب مربوط به تیمارهای آبیاری کامل و کم¬آبیاری در مراحل گلدهی و دانه¬بندی بود. رقم یوروفلور، درصد پروتئین (8/23 درصد) و روغن (8/41 درصد) بیشتری داشت. بیشترین عملکرد دانه از همة ارقام با آبیاری کامل و رقم یوروفلور با کم¬آبیاری در مرحلة دانه¬بندی (4805 کیلوگرم در هکتار) به¬دست آمد. بیشترین عملکرد روغن متعلق به تیمارهای آبیاری کامل (1986 کیلوگرم درهکتار) و رقم یوروفلور (9/1707 کیلوگرم در هکتار) بود. تیمارهای دارای کم¬آبیاری در دورة تشگیل دانه دارای اولئیک اسید بیشتری نسبت به لینولئیک اسید بودند. رقم یوروفلور بیشترین اولئیک اسید (4/44 درصد) و نسبت اولئیک اسید به لینولئیک اسید (98/0) و همچنین کمترین لینولئیک اسید (1/45 درصد) و اسیدهای چرب اشباع (5/10 درصد) را داشت. در مجموع، کم¬آبیاری در مرحلة دانهبندی، بالاترین کیفیت روغن را تولید کرد. رقم یوروفلور ضمن داشتن درصد پروتئین، درصد روغن و عملکرد روغن زیاد از کیفیت روغن بیشتری برخوردار بود.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_283.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_283_84831575e719002bdfa3c7b3cc1d687f.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
بررسی هتروزیس و ترکیبپذیری عملکرد، وزن قوزه و صفات مرتبط
با شاخه در ارقام امیدبخش پنبه
81
94
FA
بهمنظور بررسی ترکیبپذیری و هتروزیس در شش رقم امیدبخش پنبه، تلاقیهای یک طرفه بهصورت دی آلل در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد انجام گرفت. والدین و هیبریدها (F1) در سال 1383 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه ترکیبپذیری صفات با استفاده از مدل 1 روش 2 گریفینگ و اهمیت نسبی اثرات افزایشی و غالبیت ژنها روی صفات با روش بیکر انجام پذیرفت. بر اساس نتایج حاصل، صفاتی چون عملکرد، وزن قوزه، تعداد شاخه رویا، طول شاخه زایای میانی و فاصله اولین گره از ساقه اصلی در سطح احتمال 1 درصد (01/0P≤) معنیدار شدند. میانگین مربعات GCA برای تمامی صفات در سطح آماری یک درصد و میانگین مربعات SCA برای وزن قوزه در سطح یک درصد و برای عملکرد وش و تعداد شاخههای رویا در سطح 5 درصد معنیدار شد. برای صفاتی چون طول شاخه زایای میانی و فاصله اولین گره از ساقه اصلی جزء افزایشی ژن و برای عملکرد، متوسط وزن قوزه و تعداد شاخههای رویا هر دو جزء افزایشی و غیرافزایشی ژن نقش دارند. در بین والدین ارقام تابلادیلا و شیرپان- 603 بیشترین ترکیبپذیری عمومی را برای عملکرد نشان دادند. بیشترین درصد هتروزیس برای عملکرد 6/23 درصد و برای وزن قوزه 8/15درصد برآورد شد، نتایج نشان داد تولید ارقام هیبرید جهت استفاده مؤثر از واریانسهای ژنتیکی غیرافزایشی اهمیت دارد و دورگهایی با هتروزیس بیشتر، برای تولید ارقام هیبرید پنبه مناسب هستند.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_284.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_284_f522c036b15e762b831611b1b4d1892f.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
بررسی اثر پسماند گندم و مقادیر مختلف علف¬کش تریفلورالین روی عملکرد و محتوای روغن دانة آفتابگردان (Helianthus annuus L.)
95
106
FA
وجود بقایای گیاهی بر سطح خاک می¬تواند اثرات معنی¬داری بر رفتار و فعالیت علف¬کش داشته باشد. بدین منظور آزمایشی در سال زراعی 1387 به¬صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار و دو فاکتور مقادیر مختلف پسماند سطحی گندم (صفر،1250، 2500 و 3750 کیلوگرم در هکتار) و غلظت¬های مختلف علف¬کش تریفلورالین که شامل دزهای 720، 1200 و 1680 گرم ماده مؤثره در هکتار به همراه شاهد (بدون مصرف علف¬کش) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار بقایای 2500 کیلوگرم در هکتار افزایش معنی¬داری بر صفات قطر طبق، درصد روغن، عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان به استثناء شاخص برداشت شده بود؛ این¬ در حالی¬است¬که، در مقدار بقایای 3750 کیلوگرم در هکتار شاخص¬های اندازهگیری شده و همچنین کارایی علف¬کش کاهش یافته بود. در زمان برداشت نیز بیشترین عملکرد دانه در غلظت 1200 گرم ماده مؤثره در هکتار با مقدار پسماند 2500 کیلوگرم در هکتار دیده شد.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_285.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_285_967e75531a8928ff79508400e890ceae.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
نقش فتوسنتز و تعرق سنبله در تعیین اندازه مخزن دانه جو
107
123
FA
بهمنظور بررسی اهمیت فتوسنتز و تعرق سنبله در تعیین اندازه مخزن دانه جو، آزمایشی گلدانی در فضای باز گلخانه غلات دانشکده کشاورزی کرج در فاصله زمانی دیماه 1384 و خرداد 1385 انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی بهصورت فاکتوریل در سه تکرار و چهار گلدان در هر واحد آزمایشی طراحی شد. عاملهای مورد بررسی عبارت بودند از چهار رقم جو شش ردیفه به نامهای M80-7، بدون پوشش، ریحان و والفجر و تیمارها عبارت بودند از شاهد، حذف فتوسنتز سنبله و حذف فتوسنتز + کاهش شدت تعرق سنبله که در زمان ظهور سنبله در هر رقم اعمال شدند. نتایج نشان داد که تیمار حذف فتوسنتز سنبله در رقمهای M80-7 و بدون پوشش و تیمار کاهش تعرق سنبله در رقمهای ریحان و والفجر وزن دانه و سنبله را کاهش دادند. وجود همبستگی مثبت بین وزن سنبله و وزن هزار دانه نشان داد که اثر تیمارها بر کاهش اندازه مخزن از طریق کاهش میانگین وزن دانه بوده است. همچنین درصد پروتئین دانه افزایش یافت اما محتوای پروتئین سنبله تغییری پیدا نکرد. همبستگی منفی بین وزن هزار دانه و درصد پروتئین دانه نشان داد که تیمارهای آزمایش اثری بر تجمع پروتئین دانه نداشتهاند و تغییرات محتوای پروتئین دانه ناشی از تغییر تجمع نشاسته در آن بوده است. از سوی دیگر با اینکه کاهش تعرق سنبله سبب کاهش معنیدار وزن سنبله و وزن هزار دانه رقمهای ریحان و والفجر شد اما وزن ساقه تغییری نکرد. این امر نشان داد که تغییرات انتقال مجدد نتوانسته است اثر کاهش شدت تعرق را، که شاید به سبب کاهش ورود سیتوکینین به دانهها باشد، جبران کند. به نظر میرسد فتوسنتز و تعرق سنبله بهترتیب از طریق تامین ماده پرورده و تنظیم میزان ورود سیتوکینین به دانهها نقش مهمی در تعیین اندازه نهایی مخزن دانه دارد.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_286.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_286_05b78b67f4c2a70cb3de1b2dfaf5ec4c.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
کارآیی مصرف نیتروژن در تناوب¬های زراعی دوگانه گندم در شرایط مقادیر
متفاوت نیتروژن و برگشت بقایای محصول
125
142
FA
تناوب زراعی بر میزان جذب نیتروژن توسط گیاهان زراعی و کارآیی مصرف کودهای نیتروژنه تاثیرگذار است، بنابراین انتخاب یک نظام تناوبی با کارآیی بالای نیتروژن در کاهش مصرف انرژی و افزایش سطح پایداری بوم نظام های زراعی موثر است. این آزمایش با هدف تعیین مدیریت مناسب مصرف کود نیتروژنه و بقایای گیاهی در سیستم تناوب کاشت گندم با محصولات دیگر در شرایط اقلیم معتدل سرد خراسان رضوی (جلگه رخ) در طی دو سال زراعی 87- 1385 اجرا شد. این آزمایش به صورت کرت¬های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تناوب زراعی به عنوان عامل اصلی در پنج سطح (1- گندم: گندم 2- سیب¬زمینی: گندم 3- ذرت سیلویی: گندم 4- شبدر برسیم: گندم 5- چغندرقند: گندم) و کود نیتروژنه برای تمامی گیاهان پیش کاشت گندم به عنوان عامل فرعی در چهار سطح (1- بدون مصرف کود 2- مصرف کود 50 درصد کمتر از میزان مطلوب 3- مصرف کود به میزان مطلوب 4- مصرف کود 50 درصد بیشتر از میزان مطلوب) و برگشت بقایای محصول پیش کاشت گندم به خاک به عنوان عامل فرعی فرعی با دو سطح (1- بدون برگشت بقایای گیاهی 2- برگشت 50 درصد بقایای به جا مانده از محصول پیش کاشت) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد کارآیی مصرف، کارآیی جذب و کارآیی بهره¬وری نیتروژن در میان تناوب¬های زراعی متفاوت بود و تحت تاثیر مقادیر متفاوت کود نیتروژن مصرفی قرار گرفت، در حالی که برگشت بقایای محصول پیش کاشت گندم تاثیر معنی¬داری بر کارآیی مصرف نیتروژن نداشت. بیشترین و کمترین کارآیی مصرف نیتروژن به ترتیب در تناوب ذرت: گندم و گندم: گندم مشاهده شد و بالا بودن کارآیی مصرف نیتروژن در تناوب ذرت: گندم ناشی از کارآیی بهره¬وری بالای نیتروژن در این تناوب بود. نتایج آزمایش نشان داد که بالا بودن کارآیی بهره¬وری نیتروژن در تناوب ذرت: گندم ناشی از برتری نسبت نیتروژن محصول اقتصادی به کل نیتروژن جذب شده در این تناوب نسبت به سایر تناوب¬ها می¬باشد. با افزایش سطح مصرف نیتروژن در تمامی تناوب¬های زراعی شاخص¬های کارآیی نیتروژن کاهش یافت. از آنجا که عملکرد کل تناوب ذرت:گندم در شرایط مصرف نیتروژن در حد توصیه و بیشتر از توصیه اختلاف معنی¬داری نداشت، تناوب ذرت گندم با مصرف نیتروژن در حد توصیه کودی برای ذرت به سبب عملکرد اقتصادی و کارآیی مصرف نیتروژن بالا، مناسب تر از سایر تناوب¬ها ارزیابی شد.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_287.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_287_00ef09ad6719a762a2c04736b37ebeee.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
ارزیابی شاخصهای تحمل گندم نان به تنش رطوبتی
143
161
FA
اصلاح و بهبود تحمل گندم به تنشهای محیطی از جمله مهمترین هدفهای اساسی اصلاح نباتات است و در بین تنشها، تنش رطوبتی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده در تولید پایدار گندم به شمار میرود. بهمنظور بررسی تحمل به تنش رطوبتی ژنوتیپهای مختلف گندم، شاخصهای تحمل 24 ژنوتیپ گندم نان، تحت شرایط بدون تنش رطوبتی، تنش رطوبتی بعد از گرده افشانی و تنش رطوبتی قبل از گردهافشانی در سه آزمایش جدا در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آلاروق اردبیل مورد مقایسه قرار گرفتند. در ارزیابی تحمل و حساسیت ژنوتیپهای مورد مطالعه به تنش رطوبتی از شاخصهای SSI (شاخص حساسیت به تنش)، MP (میانگین حسابی محصولدهی)، TOL (شاخص تحمل)، GMP (میانگین هندسی محصولدهی)، STI (شاخص تحمل به تنش)، K1STI ( STIتعدیل شده برای شرایط بدون تنش رطوبتی) و K2STI (STI تعدیل شده برای شرایط تنش رطوبتی) استفاده شد. ژنوتیپهای شماره 15 و 21 در کلیه شرایط آبیاری، عملکرد دانه بالاتر از میانگین داشتند. این دو ژنوتیپ با بالاترین مقدار STI، در نمودار بای پلات در ناحیه با پتانسیل تولید بالا و حساسیت به خشکی پایین قرار گرفتند. در مجموع در هر دو شرایط تنش رطوبتی ژنوتیپ شماره 15 با توجه به TOL و STI (درتنش رطوبتی قبل از گرده افشانی بهترتیب با 11/2 و 05/1 در تنش رطوبتی بعد از گرده افشانی بهترتیب با81/0 و 28/1) از تحمل به تنش و عملکرد بالایی برخودار بود. نتایج حاصله از نمودار چند متغیره بای پلات و همبستگی شاخصها با عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش رطوبتی نشان داد، شاخصهای MP، GMP و STI نسبت به سایر شاخصها در پیشبینی عملکرد از اهمیت بالائی برخوردار میباشند و با این شاخصها میتوان ژنوتیپهای متحمل را بهتر گزینش نمود. همچنین شاخصهای K1STI و K2STI همراه با شاخص STI از شاخصهای مهم انتخاب رقم برای شرایط مناسب و تنش میباشند.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_288.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_288_2e55b59f9f2dfb6d1c966bb399be8b02.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
اثرات تنش خشکی در مراحل زایشی بر تسهیم مواد فتوسنتزی ارقام تجاری کلزا
163
178
FA
توزیع شیره پرورده بین مخزن¬ها یکی از مهمترین فرایندهای فیزیولوژیک مرتبط با تشکیل عملکرد در گیاهان زراعی می¬باشد که تحت تاثیر تنش خشکی قرار می¬گیرد. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد زایشی بر درصد توزیع مواد فتوسنتزی بین اندام¬های مختلف ارقام تجاری کلزا آزمایشی در قالب کرت¬های خرد شده بر پایه طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل تنش خشکی در مراحل مختلف زایشی و عامل فرعی شامل 14 رقم کلزای بهاره و پائیزه بود. تنش خشکی در مرحله گلدهی به صورت قطع آبیاری در این مرحله تا رسیدن پتانسیل آب خاک به 5/1- مگاپاسکال و آبیاری مجدد پس از آن و تنش در مرحله پرشدن دانه¬ها بهصورت قطع کامل آبیاری از این مرحله تا پایان برداشت محصول به همراه یک تیمار شاهد اعمال گردید. پس از رسیدن کامل و برداشت بوته¬ها، اندازهگیری صفات عملکرد دانه، وزن خشک تک بوته، درصد وزن خشک خورجین، برگ، ساقه و ریشه انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد که تنش خشکی هم در مرحله گلدهی و هم در مرحله پر شدن دانه¬ها تاثیر بسزایی بر توزیع مواد فتوسنتزی بین اندام¬های مختلف گیاهی داشت طوری که تنش در مرحله گلدهی سبب افزایش درصد وزن خشک برگ، ساقه و ریشه و کاهش وزن خشک خورجین یا بهعبارتی غلبه درصد تسهیم مواد به اندام¬های رویشی نسبت به اندامهای زایشی گردید و از این رو منجر به کاهش2/51 درصدی عملکرد دانه نسبت به شرایط آبیاری معمول(شاهد) شد. تنش در مرحله پر شدن دانه¬ها با انتقال مجدد مواد موجود در برگ¬¬ها به سایر اندام¬ها سبب کاهش وزن خشک برگ و افزایش وزن خشک خورجین گردید اما این افزایش در حدی نبود که سبب افزایش معنی¬دار عملکرد دانه گردد. در بین ارقام مورد بررسی، ارقام اپرا، هایولا 308، هایولا420، پی.اف و زرفام که قبل از مرحله گلدهی وزن خشک تک بوته بالا و درصد تسهیم نسبتاً متعادلی بین اندامها داشتند پس از رسیدگی کامل در شرایط آبیاری معمول با تسهیم بیشتر درصد مواد فتوسنتزی به خورجین¬ها، عملکرد دانه بالایی را به خود اختصاص دادند. در این مطالعه اثر متقابل آبیاری و رقم بر روی توزیع مواد فتوسنتزی معنی دار نشد و تمامی ارقام با یک روند مشابهی تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفتند.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_289.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_289_be56692521d91403ae9b48ebd8072b58.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
بررسی پایداری عملکرد دانه و اثر متقابل ژنوتیپ- محیط در 20 رقم
گندم نان در برخی از مناطق گرم و خشک جنوب ایران
179
200
FA
بهمنظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ارقام و لاینهای گندم نان در مناطق گرم و خشک کشور، تعداد 20 لاین و رقم در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار به همراه شاهد (¬رقم چمران) در چهار ایستگاه تحقیقاتی (اهواز، دزفول، داراب و خرم آباد) و در طی سالهای 1382 تا 1384 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ژنوتیپها از نظر عملکرد دانه در سالها و مکانهای مختلف تفاوت معنی¬داری داشتند. بر اساس نتایج آزمون یکنواختی واریانس اشتباهات آزمایشی، تجزیه واریانس مرکب ژنوتیپ¬ها در سال¬ها و مکان¬های مختلف انجام و نتایج به دست آمده نشان داد که اثر مکان و سال در سطح احتمال 5 درصد و اثر متقابل سال×مکان×ژنوتیپ در سطح احتمال 1 درصد معنیدار شد. در مجموع و بر اساس نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپها بر پایه روشهای غیر پارامتری روش رگرسیونی ابرهارت و راسل، روش اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا، روش گزینش همزمان ، روش AMMI و SHMM ژنوتیپهای 1، 2 و 7 جزء لاینهای پایدار تشخیص داده شدند.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_290.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_290_2fed10cb7a65c2be8153d90a9c5635e9.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
ارزیابی اثرات زیست محیطی تولید گیاهان زراعی با روش LCA: گندم در گرگان
201
218
FA
در سالهای اخیر توجه به مسائل زیستمحیطی افزایش یافته است. ارزیابی چرخه حیاتی (LCA) عبارت از روشی است که در آن کلیه اثرات زیستمحیطی مرتبط با یک محصول در کل چرخه حیاتی آن ارزیابی میشود. هدف از این تحقیق معرفی روش LCA و استفاده از آن در ارزیابی اثرات زیستمحیطی تولید گندم در گرگان و مقایسه آن با اروپا بود. بدین منظور ابتدا دادههای مختلف مزرعهای جمع آوری شدند. سپس کلیه مواد و منابع محیطی و تکنولوژی مورد استفاده و میزان انتشار مواد مختلف به محیطزیست بهازای تولید یک تن گندم برآورد (صورت برداری) شدند. سرانجام، تأثیر این مواد در قالب تعدادی شاخصهای زیستمحیطی کمی شدند. نتایج نشان داد که تولید گندم در گرگان دارای اثرات زیستمحیطی قابلتوجهی از نظر تخلیه انرژی غیرتجدیدشونده، گرمایش جهانی، یوتریفیکاسیون، اکسیداسیون فتوشیمیایی، اسیدیشدن و تخلیه اوزون میباشد و از این نظر فاصله معنیداری با کشورهای اروپایی (حد مطلوب) وجود دارد.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_291.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_291_ea89c23846c9d6dae212678385a4fce4.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
اثرات مخرب انواع اکسیژن فعال بر توان دفاعی سلول
با افزایش سن برگ در گندم
219
227
FA
بهمنظور درک بهتر تغییر الگوی رفتاری آنزیمهای آنتیاکسیدان، میزان پروتئین محلول و اثرات آنها بر میزان مرگ سلولی با افزایش سن برگ، رقم P1252 گندم دوروم به شکل هیدروپونیک کشت شد. دو ماه پس از رشد گیاهچه ها، نمونه های برگی با سن متفاوت تهیه و فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، اسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز، همچنین پروتئین محلول کل و مرگ سلولی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش سن برگ فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز کل کاهش یافت. در بین ایزوزیمهای آن، با افزایش سن برگ تنها فعالیت Cu/Zn-SOD کاهش معنیداری نشان داد. با مسنتر شدن برگ فعالیت آنزیمهای کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز بهطور معنیداری کاهش یافت. در حالی که کاهش فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز معنیدار نبود. با افزایش سن برگ میزان پروتئین محلول برگ افت نمود. کاهش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان، تجمع اکسیدانها را در سلول سبب شده و بهدلیل افزایش اختلالات متابولیسمی مرگ سلولی با افزایش سن برگ افزایش قابل ملاحظهای نشان داد.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_292.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_292_880c618da1b048edada944b41caf24fb.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
اثر تاریخ و تراکم کشت بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چشمبلبلی
(Vigna sinensis L.) در اهواز
229
238
FA
تاریخ کشت و تراکم گیاهی از عوامل مهم تعیینکننده عملکرد دانه لوبیا چشمبلبلی میباشند. بهمنظور بررسی اثر تاریخ و تراکم کشت بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چشمبلبلی، آزمایشی در تابستان سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین اهواز اجرا شد. آزمایش بهصورت طرح کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عوامل آزمایشی شامل چهار تاریخ کشت (17 خرداد، 1 تیر، 16 تیر و 31 تیر) در کرتهای اصلی و چهار فاصله روی ردیف کشت (10، 15، 20 و 25 سانتیمتر) در کرتهای فرعی بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کشت اثر معنیداری بر تمام صفات دارد، ولی فاصله ردیف اثر معنیدار بر صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و عملکرد دانه داشته، در حالی که این تاثیر بر صفات وزن هزار دانه و شاخص برداشت معنیدار نبود. اثر متقابل تاریخ کشت و فاصله روی ردیف فقط بر صفت عملکرد دانه معنیدار شد. همچنین مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بهطورکلی با تاخیر در کشت و افزایش فاصله روی ردیف، عملکرد دانه کاهش یافت.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_293.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_293_f556c7204b2a4dd994aa5966d2549617.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله تولید گیاهان زراعی
2008-739X
2008-7403
3
3
2012
07
17
تنوع ژنتیکی و بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب در گندم نان
239
246
FA
وجود تنوع ژنتیکی برای تداوم و پیشرفت برنامه¬های به¬نژادی گیاهان زراعی و افزایش کارایی انتخاب ضروری است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تخمین بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب در یک جمعیت گندم شامل 9 رقم و 36 نتاج حاصل از تلاقی آنها از طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1379 استفاده گردید. محاسبه ضریب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی برای صفاتی نظیر عملکرد دانه (بهترتیب6/24% و 7/21%)، تعداد دانه در سنبله (6/19% و 19%)، وزن دانه در سنبله (6/19% و 6/19%) و عملکرد بیولوژیک (6/18% و 5/16%) نشان داد که تنوع زیادی برای این صفات در مقایسه با صفاتی مانند روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی، طول سنبله اصلی تعداد سنبلچه در سنبله و عرض برگ پرچم در ژنوتیپ¬های مورد بررسی وجود دارد. اگرچه برآوردهای وراثت پذیری عمومی برای بیشتر صفات بالا بود ولی بیشترین برآورد وراثت پذیری خصوصی به تعداد دانه در سنبله (79%)، طول سنبله اصلی (62%)، وزن هزاردانه (58%) و تعداد سنبلچه در سنبله (57%) تعلق داشت. به دلیل برآورد بسیار پایین وراثت پذیری خصوصی عملکرد دانه (18%) بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب برای این صفت (12/9%) در مقایسه با اجزای عملکرد نسبتأ اندک بود. بهره ژنتیکی تعداد دانه در سنبله (3/32%)، وزن هزاردانه (3/14%)، وزن دانه در سنبله (9/12%) بیشتر از سایر صفات بود. بطورکلی نتایج نشان داد که می¬توان از ژنوتیپ¬های برتر از نظر تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه برای بهبود عملکرد در برنامه¬های بهنژادی گندم استفاده نمود.
https://ejcp.gau.ac.ir/article_294.html
https://ejcp.gau.ac.ir/article_294_0dfe39b15b58fd098cd0e48b04dc468d.pdf